Verbum

аб​¹, прыназ.

1. з В. Указвае на прадмет, з якім хто-, што-н. збліжаецца, сутыкаецца ў працэсе руху, дзеяння.

   • Спатыкнуцца аб камень.
   • Стукнуцца аб вушак.

2. з М. Указвае на прадмет гаворкі, думкі, пачуцця.

   • Клапаціцца аб дзецях.
   • Як аб табе чуюць, так аб табе і мяркуюць (прыказка).

3. з М. Паказвае на прадмет харчавання.

   • Аб адной вадзе сыт не будзеш (прыказка).

4. з В. Паказвае на адрэзак часу, у межах якога завяршаецца дзеянне (разм.).

   • Работу выканалі аб адзін дзень.

аб...​² (а..., аба...) прыстаўка.

1. утварае дзеясловы са знач. зрабіць (-цца) якім-н., ператварыць (-цца) у каго-, што-н., забяспечыць чым-н.: ажаніць, ашчаслівіць, акругліць, абвадніць, азвярэць;
2. утварае дзеясловы са знач. дзеяння, якое пашыраецца на ўсю паверхню прадмета, ахоплівае яго вакол або пашыраецца на рад прадметаў: агледзець, атынкаваць, аб’ехаць, ахапіць, абабіць;
3. утварае назоўнікі і прыметнікі са знач. адсутнасці (у словах з іншамоўным коранем), тое, што і «не», напр. асіметрыя, арытмія, алагічны, амаральны, апалітычны;
4. утварае прыслоўі з часавым значэннем, напр. апаўдні, апоўначы.

аба, прыназ.

Ужыв. ў спалучэннях «аба мне» і (радзей) «аба ўсім (ўсёй, ўсіх)»: аба мне нічога не гаварылі, аба ўсім пытацца.

аба́бак, ✂, м.

Ядомы грыб з буравата-шэрай зубчастай шапкай, падбярозавік, бабка.

• А. рос пад бярозай.

абабе́гаць, ✂; зак.

Тое, што і абабегчы (у 3 знач.).

• А. знаёмых.
• А. ўвесь горад.

|| незак. абабягаць, ✂.

абабе́гчы, ✂; зак.

1. Бягом зрабіць круг вакол каго-, чаго-н.

   • А. гумно.
   • А. вакол дома.

2. Бегучы, абмінуць каго-, што-н.

   • Абабег нас толькі адзін спартсмен.

3. Паспешліва, бегаючы, пабываць у многіх, у розных месцах.

   • А. ўсіх суседзяў.

4. перан. Хутка распаўсюдзіцца, стаць вядомым.

   • Навіна абабегла ўсю вёску.

|| незак. абабягаць, ✂.

аба́біцца​¹, ✂; зак. (разм.).

1. Пра мужчыну: пераняць некаторыя жаночыя рысы, стаць дробязным, бесхарактарным.

2. Пра жанчыну: апусціцца, стаць неахайнай.

аба́біцца​², ✂; зак. (разм.).

1. Пашкодзіцца, адбіцца, адпасці (пра рэчы, тынк і пад.).

2. перан. Звыкнуцца з чым-н., перастаць заўважаць дрэннае.

   • За столькі год абабіліся, дык і зараз церпім.

|| незак. абабівацца, ✂.

абабі́ць, ✂; зак.

1. Ударамі збіць што-н., ачысціць ад чаго-н., атрэсці (разм.).

   • А. яблыню.

2. Пашкодзіць паверхню чаго-н.

   • А. палец.
   • А. тынк.

3. Прыбіваючы, пакрыць, абцягнуць чым-н.

   • А. дзверы дэрмацінам.

◊

• Абабіць капейку (разм.) — зарабіць грошай.

|| незак. абабіваць, ✂ і абіваць, ✂.

|| наз. абабіванне, ✂ і абіўка, ✂.

абабра́ць, ✂; зак.

1. Зняць, сабраць з чаго-н., вызваліць ад пладоў.

   • А. агрэст з куста.

2. Абакрасці, забраць усё, што ёсць.

   • Суседа абабралі да ніткі.

3. Зняць лушпінне з чаго-н.

   • А. бульбіну.

|| незак. абабіраць, ✂.

|| наз. абабіранне, ✂.