Verbum

аазіс назоўнік | мужчынскі род

Месца ў пустыні, дзе ёсць вада і расліннасць.

• Зялёны а. у моры пяскоў.
• Культурны а. (пераноснае значэнне).

|| прыметнік: аазісны. Аазісная расліннасць.

аб​¹ прыназоўнік

1. з В. Указвае на прадмет, з якім хто-, што-н. збліжаецца, сутыкаецца ў працэсе руху, дзеяння.

   • Спатыкнуцца аб камень.
   • Стукнуцца аб вушак.

2. з М. Указвае на прадмет гаворкі, думкі, пачуцця.

   • Клапаціцца аб дзецях.
   • Як аб табе чуюць, так аб табе і мяркуюць (прыказка).

3. з М. Паказвае на прадмет харчавання.

   • Аб адной вадзе сыт не будзеш (прыказка).

4. з В. Паказвае на адрэзак часу, у межах якога завяршаецца дзеянне (размоўнае).

   • Работу выканалі аб адзін дзень.

аб​² (а, аба) прыстаўка

1. утварае дзеясловы са знач. зрабіць (-цца) якім-н., ператварыць (-цца) у каго-, што-н., забяспечыць чым-н.: ажаніць, ашчаслівіць, акругліць, абвадніць, азвярэць;
2. утварае дзеясловы са знач. дзеяння, якое пашыраецца на ўсю паверхню прадмета, ахоплівае яго вакол або пашыраецца на рад прадметаў: агледзець, атынкаваць, аб’ехаць, ахапіць, абабіць;
3. утварае назоўнікі і прыметнікі са знач. адсутнасці (у словах з іншамоўным коранем), тое, што і «не», напр. асіметрыя, арытмія, алагічны, амаральны, апалітычны;
4. утварае прыслоўі з часавым значэннем, напр. апаўдні, апоўначы.

аба прыназоўнік

Ужыв. ў спалучэннях «аба мне» і (радзей) «аба ўсім (ўсёй, ўсіх)»: аба мне нічога не гаварылі, аба ўсім пытацца.

абабак назоўнік | мужчынскі род

Ядомы грыб з буравата-шэрай зубчастай шапкай, падбярозавік, бабка.

• А. рос пад бярозай.

абабегаць дзеяслоў | закончанае трыванне

Тое, што і абабегчы (у 3 знач.).

• А. знаёмых.
• А. ўвесь горад.

|| незакончанае трыванне: абабягаць.

абабегчы дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Бягом зрабіць круг вакол каго-, чаго-н.

   • А. гумно.
   • А. вакол дома.

2. Бегучы, абмінуць каго-, што-н.

   • Абабег нас толькі адзін спартсмен.

3. Паспешліва, бегаючы, пабываць у многіх, у розных месцах.

   • А. ўсіх суседзяў.

4. пераноснае значэнне: Хутка распаўсюдзіцца, стаць вядомым.

   • Навіна абабегла ўсю вёску.

|| незакончанае трыванне: абабягаць.

абабраць дзеяслоў | закончанае трыванне

1. Зняць, сабраць з чаго-н., вызваліць ад пладоў.

   • А. агрэст з куста.

2. Абакрасці, забраць усё, што ёсць.

   • Суседа абабралі да ніткі.

3. Зняць лушпінне з чаго-н.

   • А. бульбіну.

|| незакончанае трыванне: абабіраць.

|| назоўнік: абабіранне.

абабіцца​¹ дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. Пра мужчыну: пераняць некаторыя жаночыя рысы, стаць дробязным, бесхарактарным.

2. Пра жанчыну: апусціцца, стаць неахайнай.

абабіцца​² дзеяслоў | размоўнае | закончанае трыванне

1. Пашкодзіцца, адбіцца, адпасці (пра рэчы, тынк і пад.).

2. пераноснае значэнне: Звыкнуцца з чым-н., перастаць заўважаць дрэннае.

   • За столькі год абабіліся, дык і зараз церпім.

|| незакончанае трыванне: абабівацца.