Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

ат, выкл.

  1. Пры перадачы рашучасці, адчаю.

    • — Ат, усё роўна!
  2. Пры перадачы бестурботнасці.

    • — Ат, што пра тое казаць.
  3. Пры выказванні нязгоды, адмаўлення.

    • — Ат, не крывіце душой.
  4. Пры выказванні прыкрасці, незадаволенасці.

    • — Ат, знайшлі каго слухаць!

ата́барыцца, ; зак. (разм.).

Уладкавацца дзе-н., размясціцца.

  • Атабарыліся за лесам, абжыліся.

|| незак. атабарвацца, .

ата́ва, , ж.

Трава, што вырасла Ў той жа год на месцы скошанай.

|| прым. атаўны, .

атава́рыцца, ; зак. (разм.).

Атрымаць належны тавар, а таксама ўвогуле купіць што-н.

|| незак. атаварвацца, .

атава́рыць, ; зак. (спец.).

Выдаць ці атрымаць тавар (як выкананне якога-н. абавязацельства).

|| незак. атаварваць, .

атаві́зм, , м.

Праяўленне ў патомкаў прыкмет, што былі ўласцівы яго аддаленым продкам (звычайна пра з’явы выраджэння, ненармальнасці).

|| прым. атавістычны, .

  • Атавістычныя праяўленні.

ата́ка, , ж.

  1. Імклівы напад войск на праціўніка.

    • Адбіць атаку.
  2. перан. Рашучы наступ (у спрэчцы, у гульні і пад.).

атакава́ць, ; зак. і незак.

Пайсці (ісці) у атаку.

  • А. праціўніка.

а́там, , м.

Найдрабнейшая часцінка хімічнага элемента, якая складаецца 3 ядра і электронаў.

  • А. кіслароду.
  • Расшчапленне атама.

|| прым. атамны, і атамарны, .

  • Атамная вага.
  • Атамная энергія.
  • Атамная бомба.
  • Атамная электрастанцыя.
  • Атамнае ядро.
  • Атамарны кісларод.

атама́н, , м.

  1. Ваенна-адміністрацыйная пасада ў казацкіх абласцях і войсках.

    • Казацкі а.
    • Цярпі, казак, атаманам будзеш (прымаўка).
  2. перан. Важак якой-н. банды, шайкі і пад.

    • А. разбойнікаў.

|| прым. атаманскі, .