Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

аб’е́дкі, .

Рэшткі ад яды, недаедзеныя кавалкі.

аб’е́зд, , м.

  1. гл. аб’ездзіць і аб’ехаць.

  2. Месца, па якім можна аб’ехаць.

    • Новы а.
    • Перад вёскай зрабілі а.

аб’е́здзіць, ; зак.

  1. Часта выязджаючы, пабываць у многіх месцах.

    • А. усю краіну.
  2. Прывучыць каня да язды, хадзіць пад сядлом.

    • А. жарэбчыка.
  3. Абкатаць, яздой праверыць машыну.

    • А. машыну.
  4. Укатаць, зрабіць роўным, гладкім.

    • А. дарогу

|| незак. аб’язджаць, .

|| наз. аб’езд, і аб’ездка, .

  • Аб’езд хворых.
  • Аб’ездка коней.

аб’е́здка, , ж.

  1. гл. аб’ездзіць.

  2. Дарога, пракладзеная побач, па якой можна аб’ехаць што-н.

    • Як многа сцежак і аб’ездкі.

аб’е́здчык, , м.

  1. Вартаўнік, які пастаянна аб’язджае, ахоўвае вялікі ўчастак чаго-н.

    • Лясны а.
  2. Спецыяліст па аб’ездцы коней.

аб’е́кт, , м.

  1. У філасофіі: тое, што існуе па-за намі і незалежна ад нашай свядомасці, навакольны свет, матэрыяльная рэчаіснасць (спец.).

  2. З’ява, прадмет, на які накіравана чыя-н. дзейнасць.

    • А. навуковага даследавання.
    • А. назірання.
  3. Прадпрыемства, будоўля, установа, а таксама ўсё тое, што з’яўляецца месцам якой-н. дзейнасці.

    • А. будаўніцтва.
    • Пускавы а.
  4. У граматыцы: семантычныя катэгорыі са значэннем таго, на каго (што) накіравана дзеянне.

|| прым. аб’ектны, і аб’ектавы, .

аб’ектывава́ць, ; зак. і незак.

Увасобіць (увасабляць) што-н. у чым-н. аб’ектыўным, рэчыўным, даступным успрыманню.

  • А. мастацкі замысел.

|| наз. аб’ектывацыя, .

аб’ектыві́зм, , м.

  1. Канцэпцыя, згодна з якой аб’ектыўнасць навуковага пазнання грамадства несумяшчальная з класавым характарам грамадскіх навук, а грамадскае жыццё не паддаецца пераўтварэнням, актыўнаму ўздзеянню.

  2. Непрадузятасць, бесстароннасць, аб’ектыўны падыход да чаго-н.

|| прым. аб’ектывісцкі, .

аб’ектыві́ст, , м.

Прыхільнік аб’ектывізму (у 1 знач.).

аб’екты́ў, , м.

Лінзавая сістэма ў аптычным прыборы, якая дае паменшаны або павялічаны відарыс аб’екта.

  • А. тэлескопа.
  • А. фотаапарата.