Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

адно́сіна, , ж.

Афіцыйная дзелавая папера з запытаннем ці паведамленнем аб чым-н., дакумент.

  • Паступіла а.

адно́сіны, .

  1. гл. аднесціся і адносіцца.

  2. Сувязі паміж людзьмі, пэўнымі групамі або краінамі, якія ўзнікаюць у працэсе іх дзейнасці; погляд на што-н., характар паводзін, абыходжання каго-н. з кім-, чым-н.

    • А. паміж бацькамі і дзецьмі.
    • Дыпламатычныя а.
  3. Дачыненне да каго-, чаго-н.

    • Мець а. да гандлю.
  4. Ва ўсіх адносінах — з любога пункту гледжання.

  5. У адносінах да каго-чаго — ужыв. ў якасці прыназоўніка са значэннем напрамку дзеяння.

адно́сіцца, ; незак.

  1. гл. аднесціся.

  2. Мець дачыненне да каго-, чаго-н.

    • Заўвагі адносяцца да поглядаў аўтара.

|| наз. адносіны, .

адно́сны, .

  1. Які вызначаецца пры параўнанні, супастаўленні з чым-н, правільны толькі пры пэўных умовах.

    • А. поспех.
    • Зіма адносна (прысл.) цёплая.
    • Адносная прыгажосць.
  2. У мовазнаўстве: які паказвае адносіны паміж чым-н., да чаго-н.

    • А. прыметнік.
    • А. займеннік.

|| наз. адноснасць, .

адня́цца, ; зак.

Страціць здольнасць рухацца, варушыцца.

  • Рука аднялася.
  • Ногі адняліся.

|| незак. аднімацца, і адымацца, .

адня́ць, ; зак.

  1. Аддзяліць ад чаго-н., адвесці ўбок.

    • А. драбіны ад сцяны.
  2. Тое, што і ампутаваць.

    • А. хвораму нагу.
  3. Паменшыць лік на некалькі адзінак.

    • Ад пяці а. два.
  4. Прымусіць патраціць час, сілы і пад.

    • Нарада адняла цэлы дзень.
  5. безас., што. Паралізаваць, пазбавіць здольнасці гаварыць, хадзіць і пад.

    • Адняло мову.
    • Адняло ногі.
  6. Перастаць карміць малаком маці, адвучыць ад грудзей.

    • А. дзіця ад грудзей.

|| незак. аднімаць, і адымаць, .

|| наз. адніманне, і адыманне, .

адо́брыць, ; зак.

Прызнаць добрым, правільным.

  • А. работу арганізацыі.
  • А. праект пастановы.

|| незак. адабраць, і адобрываць, .

|| наз. адабрэнне, .

адо́зва, , ж.

Пісьмовы ці вусны зварот з заклікам да каго-н.

  • Паставіць подпісы пад адозвай за мір.

адо́лець, ; зак.

  1. Перамагчы ў барацьбе, асіліць.

    • А. ворага.
  2. перан. Пераадолець якія-н. цяжкасці, перашкоды, справіцца з чым-н., перасіліць у сабе якія-н. пачуцці, жаданні і пад.

    • А. курс фізікі.
    • А. цяжкі экзамен.
  3. перан. Пра які-н. стан: цалкам ахапіць.

    • Клопаты адолелі яго.
  4. Дакучаючы, замучыць, пазбавіць спакою (разм.).

    • Машкара адолела, няма жыцця.

|| незак. адольваць, .

|| наз. адольванне, .

|| наз. адоленне, .

адо́нак, , м.

Подсціл з галля, жэрдак, на які кладуць стог; стажар’е.