Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

адтапы́рыцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -рыцца; зак. (разм.).

Вытыркнуцца, выпнуцца, высунуцца.

Адтапырыліся кішэні.

|| незак. адтапы́рвацца, -аецца.

адтапы́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак., што (разм.).

Адставіць, выпнуць, высунуць уперад.

А. крылцы.

|| незак. адтапы́рваць, -аю, -аеш, -ае.

адта́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -та́не; зак.

1. Пад дзеяннем цяпла вызваліцца ад лёду, снегу.

Зямля адтала.

2. перан. Памякчэць, падабрэць.

Сэрца адтала.

|| незак. адтава́ць, -тае́.

адтачы́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -то́чыцца; зак.

Стаць вострым, вастрэйшым пасля тачэння.

Сякера добра адтачылася.

|| незак. адто́чвацца, -аецца.

адтачы́ць, -тачу́, -то́чыш, -то́чыць; -то́чаны; зак., што.

1. Зрабіць вострым.

А. нож.

2. перан. Удасканаліць майстэрства, зрабіць выразным.

А. пяро крытыка.

|| незак. адто́чваць, -аю, -аеш, -ае.

адта́яць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́й; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Тое, што і адтаць.

Замарожанае мяса адтаяла.

2. што. Вывесці з замарожанага стану, размарозіць.

А. мёрзлыя яблыкі.

А. халадзільнік.

|| незак. адта́йваць, -аю, -аеш, -ае.

адто́к гл. адцячы.

адтрапа́ць, -раплю́, -рэ́плеш, -рэ́пле; -рапі́; -рапа́ны; зак.

1. што. Трэплючы, ачысціць ад кастрыцы.

А. лён.

2. што і без дап. Скончыць трапанне.

3. што. Прайсці пехатою (разм.).

А. дзесяць кіламетраў.

|| незак. адтрэ́пваць, -аю, -аеш, -ае.

адтрубі́ць, -рублю́, -ру́біш, -ру́біць; зак., што.

Пратрубіць што-н., скончыць трубіць.

А. збор.

Адтрубілі горны.

адтрэ́сці, -расу́, -расе́ш, -расе́; -расём, -расяце́, -расу́ць; -ро́с, -рэ́сла; -расі́; -рэ́сены; зак., што.

1. Трасучы, аддзяліць што-н.

А. пыл з вопраткі.

2. Пашкодзіць трасеннем (разм.).

Адтрасеш нутро на такой дарозе.

|| незак. адтраса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і адтрэ́сваць, -аю, -аеш, -ае.