Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

авадзе́нь, -дня́, мн. -дні́, -днёў, м.

Двухкрылае насякомае, лічынкі якога паразітуюць у целе жывёлы.

|| прым. аваднёвы, -ая, -ае.

ава́л, -а, м.

Фігура, якая ўтворана замкнутай крывой лініяй і нагадвае формай падоўжаны круг.

Прыгожы а. твару.

|| прым. ава́льны, -ая, -ае.

авало́даць, -аю, -аеш, -ае; зак.

1. кім-чым. Узяць сілай, захапіць, завалодаць.

А. крэпасцю.

2. перан., кім-чым. Падпарадкаваць сабе, надаць чаму-н. патрэбны кірунак.

А. увагай.

А. сабой (вярнуць самавалоданне, супакоіцца).

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан., кім-чым. Ахапіць, апанаваць (пра стан, думкі, пачуцці).

Стома авалодала ўсім целам.

4. перан., чым. Трывала засвоіць што-н., вывучыць, навучыцца карыстацца.

А. замежнай мовай.

А. прафесіяй.

|| незак. авало́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. авало́данне, -я, н.

аванга́рд, -а, М -дзе, м.

1. Частка войска або флоту, якая знаходзіцца наперадзе галоўных сіл.

2. перан. Вядучая, найбольш свядомая і актыўная частка якой-н. грамадскай групы, арганізацыі.

У авангардзе — наперадзе, у першых радах.

|| прым. аванга́рдны, -ая, -ае.

авангарды́зм, -у, м.

Агульная назва розных плыней у мастацтве 20 ст., якія парываюць з рэалізмам і шукаюць новыя формы мастацкага выяўлення.

|| прым. авангарды́сцкі, -ая, -ае.

авангарды́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

Прыхільнік авангардызму.

|| ж. авангарды́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

аванза́ла, -ы, мн. -ы, -за́л, ж.

Пярэдняя зала, пакой перад галоўнай залай у вялікіх грамадскіх памяшканнях, палацах.

|| прым. аванза́льны, -ая, -ае.

аванло́жа, -ы, мн. -ы, лож, ж.

Невялікае памяшканне перад уваходам у тэатральную ложу.

аванпо́рт, -а, М -рце, мн. -ы, -аў, м.

Абароненая ад хваль знешняя частка порта.

|| прым. аванпо́ртны, -ая, -ае.

аванпо́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

Перадавы вартавы пост, а таксама месца размяшчэння такога паста.

|| прым. аванпо́ставы, -ая, -ае і аванпо́сны, -ая, -ае.