Verbum

абапе́рці і апе́рці, -пру́, -прэ́ш. -прэ́; -про́м, -праце́, -пру́ць; абапёр, -пе́рла; абапры́; абапёрты; зак., што.

Паставіць, прыставіць, упіраючы ў што-н., каб надаць чаму-н. большую ўстойлівасць.

А. локці аб стол.

|| незак. абапіра́ць і апіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

абапе́рціся і апе́рціся, -пру́ся, -прэ́шся, -прэ́цца; -про́мся, -праце́ся, -пру́цца; -пёрся, -пе́рлася; -пры́ся; зак.

1. на каго-што і аб каго-што. Прыхіліцца да каго-, чаго-н., выкарыстаць што-н. як апору, налегчы на каго-, што-н.

А. рукамі.

А. спінай аб сцяну.

2. перан., на каго-што. Знайсці падтрымку, апору ў кім-н.

А. на асяроддзе.

3. перан., на што. Выкарыстаць што-н. у якасці асновы для разважанняў, крыніцы інфармацыі.

А. на лічбы.

|| незак. абапіра́цца і апіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

апаві́ць, апаўю́, апаўе́ш, апаўе́; апаўём, апаўяце́, апаўю́ць; апаві́ў, -віла́, -ло́; апаві́ты; зак., каго-што.

1. Абвіць, абматаць каго-, што-н. чым-н.

Стужка апавіла галаву дзяўчыны.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.) перан. Пакрыць з усіх бакоў, ахутаць (дымам, туманам і пад.), ахапіць.

Лагчыну і лес апавіў туман.

3. перан. Ахапіць, абняць.

Лёгкі сум апавіў сэрца.

|| незак. апавіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| звар. апаві́цца, апаўю́ся, апаўе́шся, апаўе́цца; апаўёмся, апаўяце́ся, апаўю́цца; апаві́ўся, -віла́ся, -ло́ся; незак. апавіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Сэрца апавіваецца смуткам.

апавяда́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Той, хто апавядае, расказвае што-н.

2. Аўтар апавяданняў, пісьменнік.

|| ж. апавяда́льніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. апавяда́льніцкі, -ая, -ае.

апавяда́льны, -ая, -ае.

Які апавядае што-н., апісвае якія-н. падзеі; спакойны, эпічны.

А. жанр.

○

Апавядальны сказ — сказ, у якім даецца паведамленне пра тыя ці іншыя з’явы, падзеі, факты, іх прыметы ці адказ на пытанне.

|| наз. апавяда́льнасць, -і, ж.

апавяда́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

1. Невялікі мастацкі эпічны твор як жанр.

Зборнік апавяданняў.

2. Славеснае паведамленне пра якія-н. падзеі, з’явы.

Хлапчукоў захаплялі апавяданні камандзіраў пра ваенныя паходы.

апавяда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., аб чым.

Расказваць, паведамляць аб чым-н.

апавясці́ць, -вяшчу́, -вясці́ш, -вясці́ць; -вясці́м, -весціце́, -вясця́ць; -ве́шчаны; зак., каго-што (афіц.).

Паведаміць аб чым-н., давесці да ведама каго-н.

А. усіх аб сходзе.

|| незак. апавяшча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. апавяшчэ́нне, -я, н.

|| прым. апавяшча́льны, -ая, -ае.

апавяшча́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Той, хто апавяшчае, аб’яўляе што-н.

2. Традыцыйны персанаж класічных трагедый, які апавяшчае аб падзеях за сцэнай (уст.).

|| ж. апавяшча́льніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. апавяшча́льніцкі, -ая, -ае.

апага́ніць, гл. паганіць.