Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

адхадзі́ць¹, -хаджу́, -хо́дзіш, -хо́дзіць; -хо́джаны; зак., каго-што (разм.).

Вылечыць, выратаваць ад смерці пільным доглядам і клопатамі.

А. хворага.

|| незак. адхо́джваць, -аю, -аеш, -ае.

адхадзі́ць², -хаджу́, -хо́дзіш, -хо́дзіць; -хо́джаны; зак. (разм.).

1. Скончыць, перастаць хадзіць.

2. што. Прахадзіць куды-н., дзе-н. пэўны час.

3. што. Стаміць, пашкодзіць што-н. хадзьбой.

А. ногі.

4. каго-што. Адлупцаваць, набіць.

А. дзягай.

|| незак. адхо́джваць, -аю, -аеш, -ае.

адхапі́ць, -хаплю́, -хо́піш, -хо́піць; -хо́плены; зак.

1. што. Паспешліва адняць.

А. руку ад агню.

2. каго-што. Набыць, дастаць (пра што-н. добрае; разм.).

А. добры гарнітур.

3. што. Атрымаць, зарабіць (разм.).

А. вымову.

А. двойку.

4. што. З сілай адарваць, адрэзаць, адкусіць (разм.).

А. сякерай галіну.

|| незак. адхо́пліваць, -аю, -аеш, -ае.

адха́ркацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.

1. Харкаючы, ачысціць горла ад макроты, слізі.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аддзяліцца пры харканні.

Уся макрота адхаркалася.

|| незак. адха́рквацца, -аюся, -аешся, -аецца.

адха́ркаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што.

Пахаркаўшы, сплюнуць макроту, слізь.

|| незак. адха́ркваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. адха́ркванне, -я, н.

адха́рквальны, -ая, -ае.

Які выклікае адхаркванне, спрыяе адхаркванню.

Адхарквальная мікстура.

адха́ркнуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ні́ся; зак.

1. Харкнуўшы, ачысціць горла ад макроты, слізі.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аддзяліцца пры адхаркванні.

Макрота адхаркнулася.

|| незак. адха́рквацца, -аюся, -аешся, -аецца.

адха́ркнуць, -ну́, -не́ш, -не́; -ні́; -ну́ты; зак., што.

Харкнуўшы, сплюнуць.

адха́яць, -ха́ю, -ха́еш, -ха́е; -ха́й; -ха́яны; зак., каго-што.

1. Вярнуць прытомнасць; адратаваць (разм.).

А. хворага.

2. Ачысціць, адмыць, агледзець.

|| незак. адха́йваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. адха́йванне, -я, н.

адхваста́ць, -хвашчу́, -хво́шчаш, -хво́шча; -хвашчы́; -хваста́ны; зак., каго-што (разм.).

1. Адсцябаць чым-н. гібкім; адлупцаваць.

2. перан. Бязлітасна, рэзка пакрытыкаваць, вылаяць.