Verbum

адзе́жа, ✂, ж.

Тое, што і адзенне (у 1 знач.).

• Набыць зімовую адзежу.

|| памянш. адзежка.

• Каб не ежка ды не адзежка, была б грошай дзежка (прыказка).

адзе́жны, ✂.

Які мае адносіны да адзежы, прызначаны для яе.

• Адзежная шчотка.

адзе́жына, ✂, ж. (разм.).

Прадмет адзення.

• Купіць якую адзежыну.

адзе́нне, ✂, н.

1. Сукупнасць прадметаў з тканіны або футра, якія надзяваюць і носяць на сабе.

   • Зімовае а.
   • Магазін жаночага адзення.

2. Пакрыццё праезджай часткі вуліцы, дарогі (спец.).

   • Асфальтавае дарожнае а.

адзеравяне́лы, ✂.

Які страціў гібкасць, стаў цвёрды, неадчувальны.

• Адзеравянелыя ад холаду рукі.

|| наз. адзеравянеласць, ✂.

адзе́ць, ✂; зак.

1. Надзець на каго-н. вопратку, апрануць.

   • А. дзіця.
   • Зіма адзела поле снегам (перан.).

2. Апрануць кім-н.

   • А. Дзедам Марозам.

3. Забяспечыць каго-н. адзеннем.

   • Бацькі дзяцей адзелі і абулі.

4. Тое, што і надзець; нацягнуць.

   • Ледзь адзеў пальчаткі.

|| незак. адзяваць, ✂.

|| звар. адзецца, ✂.

|| незак. адзявацца, ✂.

|| наз. адзяванне, ✂.

адзёр, ✂, м.

Дзіцячая заразная хвароба, якая суправаджаецца высыпкай на целе.

|| прым. адзёрны, ✂.

• Адзёрнае захворванне.

адзі́н, ✂, м.; ж. ✂.

1. ліч. кольк. Лік, лічба і колькасць 1.

2. прым. Без іншых, асобна, у адзіноце.

   • Ён ізноў а.-адзінюткі (абсалютна адзін).

3. займ. Якасьці, нейкі.

   • Нарэшце прыйшоў а. чалавек.
   • Адна жанчына казала.

4. у знач. прым. Той самы, тоесны.

   • Стаяць на адным месцы.
   • У адзін тон спяваць.
   • Адны і тыя пытанні.
   • Адно (наз.) і тое.

5. займ. Толькі, выключна.

   • На экскурсіі адны дарослыя, дзяцей няма.
   • Ад яго адны непрыемнасці.

6. займ. Які-небудзь сярод падобных.

   • А. з гасцей гаварыў прамову.

7. адз., у знач. прым. Адзіны, непадзельны.

   • Ручайкі зліліся ў адну раку.

◊

• Адзін другога варты (разм. неадабр.) — пра людзей, якія аднолькава маюць адмоўныя якасці.

• Адзін за адным; адзін за другім — услед, паслядоўна, па чарзе.

• Адзін канец (разм.) — усё роўна, няхай будзе так.

• Адзін на адзін — без сведак.

• Адзін над адзін (адна пад адну, адно пад адно) (разм. адабр.) — усе роўныя па росту, па сіле.

• Адна перад адным (адна перад адной, адно перад адным) — не адстаючы, спаборнічаючы.

• Адзін у адзін (адна ў адну, адно ў адно) (разм. адабр.) — адборныя, адной велічыні, якасці.

• Адна нага тут, другая там (разм.) — вельмі хутка (збегаць і пад.).

• Ні адзін — ніхто з усіх.

• Усе да аднаго (разм.) — усе без выключэння.

• Усе як адзін (разм.) — пагалоўна ўсе.

|| парадкавы ліч. першы, ✂.

адзіна...

Першая частка складаных слоў са знач.:

1. які мае толькі адно, звязаны толькі з чым-н. адным, напр. адзінабожжа, адзінаверства, адзінаспадчыннасць, адзінашлюбнасць аднашлюбнасць;
2. які робіцца, ажыццяўляецца толькі адным, адзіным, напр. адзінаначалле, адзінаўладдзе;
3. які робіцца, ажыццяўляецца адзін на адзін, напр. адзінаборства.

адзінабо́жжа, ✂, н.

Рэлігія, якая прызнае стваральнікам свету толькі аднаго Бога, монатэізм; проціл. мнагабожжа.