Verbum

абы́¹, злуч.

1. Далучае ўмоўныя і мэтавыя даданыя сказы; ужыв. пераважна з часц. «толькі».

Усё будзе добра, абы толькі на зямлі быў мір.

Ты хочаш прымірыць усіх, абы ціха было.

2. Ужыв. з даданымі сказамі часу; адпавядае злуч. «толькі», «як толькі» (разм.).

Абы вольная хвіліна, то яе ўжо ў хаце няма.

абы́², часц.

1. Надае значэнне непаўнацэннасці дзеянню, прадмету, паслабляе патрабаванні да дзеяння, прадмета.

Яму абы сказаць.

2. Ужыв. ў сказах, якія выражаюць пажаданне чаго-н.

Абы яны згадзіліся прыехаць.

абыва́цель, -я, мн. -і, -яў, м.

1. Сталы жыхар якой-н. мясцовасці (уст.).

А. горада.

Сельскі а.

2. Чалавек, які жыве дробнымі асабістымі інтарэсамі.

Ператварыцца ў абывацеля.

|| ж. абыва́целька, -і, ДМ -льцы, мн. -і, -лек.

|| прым. абыва́цельскі, -ая, -ае.

А. настрой.

абыва́цельшчына, -ы, ж. (пагард.).

Вузкасць інтарэсаў, коснасць, адсутнасць шырокага кругагляду.

Трапіць у балота абывацельшчыны.

абыгра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны і абы́граны; зак.

1. каго-што. Перамагчы каго-н. у гульні.

А. у шахматы.

2. што. Наладзіць гучанне музычнага інструмента, пайграўшы на ім нейкі час (спец.).

А. скрыпку.

3. што. Выкарыстаць у сваіх мэтах для стварэння большага ўражання (разм.).

А. слова.

|| незак. абы́грываць, -аю, -аеш, -ае.

абылга́ць, -лгу́, -лжэ́ш, -лжэ́; -лжо́м, -лжаце́, -лгу́ць; -лжы́; -лга́ны; зак., каго.

Абгаварыць каго-н., узвесці паклёп.

А. сумленнага чалавека.

абымшы́ць, -мшу́, -мшы́ш, -мшы́ць; -мшы́м, -мшыце́, -мша́ць; абы́мшаны; зак., што.

Перакласці мохам бярвенне ў зрубе; пазатыкаць мохам шчыліны ў сценах.

А. хату.

абымшэ́лы, -ая, -ае.

Які аброс, пакрыўся мохам.

Абымшэлая страха.

абымшэ́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -э́е; зак.

Абрасці мохам.

Страха хаты абымшэла.

абыржаве́лы, -ая, -ае.

Пакрыты ржой, іржавы.

Абыржавелае жалеза.