Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

абла́ва, -ы, ж.

1. Паляванне, пры якім месца, дзе знаходзіцца зверына, акружаецца, ачэпліваецца паляўнічымі і загоншчыкамі.

А. на ваўкоў.

2. Акружэнне якога-н. месца з мэтай злавіць каго-н.

Фашысты зрабілі аблаву.

|| прым. абла́ўны, -ая, -ае.

аблаву́ха, -і, ДМу́се, мн. -і, -ву́х, ж.

Зімовая шапка; вушанка.

Надзеў сваю аблавуху.

аблаву́хі, -ая, -ае.

1. З абвіслымі вушамі.

А. сабака.

2. перан. Нехлямяжы, няспрытны, някемлівы (пра чалавека; разм.).

аблаго́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., каго.

Выклікаць, выхаваць у кім-н. пачуццё лагоднасці, сардэчнасці, незласлівасці.

А. хлопчыка.

|| незак. аблаго́джваць, -аю, -аеш, -ае.

абла́дзіцца, -джуся, -дзішся, -дзіцца; зак.

Навесці лад у гаспадарцы, адбудавацца, абжыцца.

А. на новым месцы.

|| незак. абла́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

абла́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., што.

1. Прывесці да ладу, адрамантаваць, паправіць.

А. старую хату.

2. Уладзіць, арганізаваць (разм.).

А. справу.

|| незак. абла́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абла́джванне, -я, н.

аблажны́, -а́я, -о́е.

Тое, што і абложны (у 2 знач.).

А. дождж.

аблажы́ць, -лажу́, -ло́жыш, -ло́жыць; -ло́жаны; зак.

1. каго-што. Палажыць што-н. вакол каго-, чаго-н.

А. хворага грэлкамі.

А. градку дзёрнам.

2. што. Аздабляючы, умацоўваючы што-н., пакрыць паверхню чым-н.

А. печ кафляй.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Пакрыць суцэльнай масай чаго-н., абвалачы.

Хмары аблажылі неба.

Язык аблажыла (безас.: пра налёт на языку пры захворванні).

4. каго-што. Акружыць (звера на паляванні, які-н. умацаваны пункт войскам).

А. мядзведзя.

А. крэпасць.

5. каго-што. Абавязаць да выплаты чаго-н.

А. падаткамі.

6. што. Адвярнуць, апусціць.

А. каўнер.

7. што. Абшыць чым-н.

А. аксамітам.

8. каго-што. Паваліць, абваліць; забіць (разм.).

А. дрэва.

А. кабана.

9. каго-што, чым і без дап. Груба аблаяць (разм.).

А. моцным словам.

|| звар. аблажы́цца, -лажу́ся, -ло́жышся, -ло́жыцца (да 1 знач.).

|| наз. абкла́дка, -і,

ДМ -дцы, ж. (да 1 і 2 знач.) і аблажэ́нне, -я, н. (да 4 і 5 знач.).

абла́зіць¹, -ла́жу, -ла́зіш, -ла́зіць; зак., што (разм.).

Лазячы, шукаючы каго-, што-н., пабыць усюды.

А. увесь лес.

А. усе закуткі.

абла́зіць² гл. аблезці.