Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

абе́гчы, абягу́, абяжы́ш, абяжы́ць; абяжы́м, абежыце́, абягу́ць; абяжы́; абе́ганы; зак., каго-што.

Тое, што і абабегчы.

|| незак. абяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

абе́д, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Яда сярод дня, полудзень.

Запрасіць на а.

2. Ежа для спажывання ў абедзенны час.

А. з трох страў.

Смачны а.

3. Час, у які звычайна абедаюць; поўдзень.

Быў дождж у а.

Выехаць у вёску пасля абеду.

4. Час для абеду, перапынак у працы.

У магазіне а.

5. Форма прыёму гасцей з нагоды якой-н. урачыстасці.

Даць а.

Званы а.

Царскі абед — вельмі багаты, пышны абед.

|| прым. абе́дзенны, -ая, -ае.

А. перапынак.

абе́даць, -аю, -аеш, -ае; незак.

Есці ў абедзенны час; есці абед.

Пара а.

|| зак. паабе́даць, -аю, -аеш, -ае.

абе́дзве гл. абодва.

абе́дня, -і, мн. -і, -яў, ж.

Набажэнства ў хрысціян, якое адбываецца раніцай або ў першай палове дня; тое, што і літургія. Хадзілі на абедню.

абезгало́віць, -ло́ўлю, -ло́віш, -ло́віць; -ло́ўлены; зак.

1. Зняць, адсячы галаву каму-н.

2. перан., што. Пазбавіць кіраўніцтва, правадыра.

А. паўстанне.

|| незак. абезгало́ўліваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абезгало́ўліванне, -я, н.

абеззара́жвальны, -ая, -ае.

Прызначаны для абеззаражвання, дэзынфекцыі.

Абеззаражвальныя сродкі.

абеззара́зіць, -ра́жу, -ра́зіш, -ра́зіць; -ра́жаны; зак., каго-што.

Зрабіць незаразным, дэзынфіцыраваць.

А. памяшканне.

|| незак. абеззара́жваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абеззара́жванне, -я, н.

абеззяме́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак., каго-што.

Пазбавіць каго-н. зямлі, зрабіць беззямельным.

|| незак. абеззяме́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абеззяме́льванне, -я, н.

абезнадзе́іць, -дзе́ю, -дзе́іш, -дзе́іць; -дзе́ены; зак., каго.

Пазбавіць каго-н. надзеі на што-н.

|| незак. абезнадзе́йваць, -аю, -аеш, -ае.