Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

адсядзе́ць гл. адседзець.

адсялі́ць, -сялю́, -се́ліш, -се́ліць; -се́лены; зак., каго-што.

Аддзяліць, пасяліўшы на іншае месца.

А. сына ў новую хату.

|| незак. адсяля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| звар. адсялі́цца, -сялю́ся, -се́лішся, -се́ліцца; незак. адсяля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. адсяле́нне, -я, н.

адсячы́ і адсе́кчы, -сяку́, -сячэ́ш, -сячэ́; -сячо́м, -сечаце́, -сяку́ць; -се́к, -кла; -сячы́; -се́чаны; зак.

1. што. Аддзяліць, ударыўшы чым-н. вострым.

А. сухую галіну.

2. перан., каго-што. Рашуча пазбавіцца чаго-н., парваць сувязь з кім-, чым-н.

А. ранейшыя прывычкі.

3. Сказаць, адказаць у рэзкай, катэгарычнай форме.

Не сказаў, а адсек: не буду!

|| незак. адсяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. адсяка́нне, -я, н.

|| наз. адсячэ́нне, -я, н.

А. артылерыйскі агонь.

Даць галаву на адсячэнне — запэўніць у праўдзівасці чаго-н. (разм.).

|| прым. адсе́чны, -ая, -ае (спец.).

адтава́ць гл. адтаць.

адта́йваць гл. адтаяць.

адта́лы, -ая, -ае.

Які адтаў пад уздзеяннем цяпла.

Адталая зямля.

адтанцава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; -цава́ны; зак.

1. што. Станцаваць.

А. польку.

2. Перастаць, скончыць танцаваць.

адтапі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -то́піцца; зак.

Згарнуцца, аддзяліўшыся ад сыроваткі, ператварыцца ў тварог.

Малако адтапілася.

|| незак. адто́плівацца, -аецца і адтапля́цца, -я́ецца.

адтапі́ць, -таплю́, -то́піш, -то́піць; -то́плены; зак., што.

1. Падаграваючы, прымусіць аддзяліцца, стваро́жыцца.

А. кіслае малако.

2. Расплавіўшы, ператварыўшы ў вадкі стан, аддзяліць адно рэчыва ад другога.

А. усе прымесі з сала.

|| незак. адто́пліваць, -аю, -аеш, -ае і адтапля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

адтапта́ць, -тапчу́, -то́пчаш, -то́пча; -тапчы́; -тапта́ны; зак., што (разм.).

1. Пашкодзіць што-н., наступаючы нагою.

А. нагу.

2. Натрудзіць, пашкодзіць доўгаю хадою.

А. ногі ў далёкай дарозе.

3. Прайсці вялікую адлегласць пехатой.

А. сотні вёрст.

|| незак. адто́птваць, -аю, -аеш, -ае.