Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

аб’е́сціся, аб’е́мся, аб’ясі́ся, аб’е́сца; аб’ядзі́мся, аб’ясце́ся, аб’яду́цца; аб’е́ўся, аб’е́лася; аб’е́шся; зак.

З’есці занадта многа, пераесці.

А. тортам.

|| незак. аб’яда́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

аб’е́хаць, -е́ду, -е́дзеш, -е́дзе; -е́дзь; зак., каго-што.

1. Праехаць вакол каго-, чаго-н.

А. балота.

2. Праехаць збоку, абмінуць каго-, што-н.

А. горад.

А. людзей на дарозе.

3. Ездзячы, пабываць у многіх месцах.

А. паўсвету.

4. Апусціцца, з’ехаць уніз.

Аб’ехала павозка.

5. перан. Схуднець.

Нешта ж ты зусім аб’ехаў.

|| незак. аб’язджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1—4 знач.).

|| наз. аб’е́зд, -у, М -дзе, м. (да 1—3 знач.).

Ехаць у а.

абе́чак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м.

Лубяны абадок у рэшаце, сіце і пад.

|| прым. абе́чкавы, -ая, -ае.

аб’ём, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Велічыня чаго-н., выражаная ў кубічных адзінках (у даўжыню, вышыню і шырыню).

А. памяшкання.

2. перан. Наогул велічыня, колькасць, змест чаго-н. з пункту гледжання памераў, саставу.

Вялікі а. работы.

А. ведаў.

|| прым. аб’ёмны, -ая, -ае (да 1 знач.).

|| наз. аб’ёмнасць, -і, ж.

аб’ёмісты, -ая, -ае.

Вялікі паводле аб’ёму (у 2 знач.).

А. том.

|| наз. аб’ёмістасць, -і, ж.

аб’ёмны, -ая, -ае.

1. гл. аб’ём.

2. Вялікі паводле аб’ёму, памеру.

Аб’ёмныя блокі.

|| наз. аб’ёмнасць, -і, ж. (да 2 знач.).

абжа́ць, абажну́, абажне́ш, абажне́; абажнём, абажняце́, абажну́ць; абажні́; абжа́ты; зак., што.

Зжаць што-н. вакол чаго-н.

А. траву вакол дрэва.

|| незак. абжына́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. абжы́н, -у, м. і абжына́нне, -я, н.

абжо́ра, -ы, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -ы, Т -ай (-аю), ж., мн. -ы, -жо́р іо́раў (разм.).

Прагны да яды, пражэрлівы, ненасытны чалавек.

абжу́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак., каго-што (разм.).

Ашукаць, абдурыць у карыслівых мэтах.

|| незак. абжу́льваць, -аю, -аеш, -ае.

абжы́ты, -ая, -ае.

Такі, у якім ужо жывуць, асвоены, добраўпарадкаваны.

А. дом.

|| наз. абжы́тасць, -і, ж.