Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

адчу́жаны, -ая, -ае.

1. Адасоблены, абыякавы да іншых.

Хлопец нейкі змрочны, а.

2. Які выражае адчужэнне.

А. позірк.

|| наз. адчу́жанасць, -і, ж.

адчужа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. што. Перадаваць (маёмасць) у карысць другой асобы, дзяржавы або грамадскіх арганізацый (афіц.).

2. каго-што. Аддаляць, адасабляць (кніжн.).

Эгаізм адчужае сяброў.

|| наз. адчужэ́нне, -я, н. (да 1 знач.).

адчужэ́нне, -я, н.

1. гл. адчужаць.

2. Спыненне або адсутнасць блізкіх адносін паміж кім-н., аддаленне, адасабленне.

А. былых сяброў.

адчу́ць, -чу́ю, -чу́еш, -чу́е; -чу́ты; зак., каго-што.

1. Пазнаць шляхам адчування.

А. холад.

А. моцны боль у назе.

2. Зведаць, перажыць, зразумець.

А. несправядлівасць.

А. сябе шчаслівым.

|| незак. адчува́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

адчыні́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -чы́ніцца; зак.

Стаць адчыненым.

Дзверы адчыніліся.

|| незак. адчыня́цца, -я́ецца.

адчыні́ць, -чыню́, -чы́ніш, -чы́ніць; -чы́нены; зак., што.

Адводзячы, знімаючы або адстаўляючы ўбок тое, чым перакрыты ўваход ці выхад у якое-н. памяшканне (пасудзіну і пад.), зрабіць даступнай унутраную ці знешнюю прастору.

А. акно.

А. кубел.

|| незак. адчыня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

адчыркну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; адчы́ркнуты; зак., што.

Адкрэсліць, адчарціць, пазначыць.

А. алоўкам цікавае месца ў кнізе.

|| незак. адчы́ркваць, -аю, -аеш, -ае.

адчы́сціцца, -чы́шчуся, -чы́сцішся, -чы́сціцца; зак.

Стаць чыстым або (пра бруд) знікнуць пасля чысткі.

А. ад пылу пасля дарогі.

Пляма на рукаве адчысцілася.

|| незак. адчышча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

адчы́сціць, -чы́шчу, -чы́сціш, -чы́сціць; -чы́шчаны; зак., што.

1. Чысцячы, зняць, вывесці.

А. пляму.

2. Вымыць, вычысціць што-н.

А. кацёл.

|| незак. адчышча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. адчы́стка, -і, ДМ -тцы, ж.

адчыта́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.

Паведаміць аб сваёй рабоце, дзейнасці.

А. перад камісіяй.

|| незак. адчы́твацца, -аюся, -аешся, -аецца.