Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні
абвгдеёжзійклмнопрстуфхцчшэюя
абвгдежзйклмнопрстуўфхцчшэ.
абвгджзклмнопрстуфхцчшыэ.’

адзна́чыць, ✂; зак.

  1. Абазначыць якой-н. меткай.

    • А. адсутных у журнале.
    • А. камандзіроўку.

  2. Звярнуць увагу, заўважыць, указаць на каго-, што-н.

    • А. добрую якасць працы.

  3. Вылучыць сярод іншых за якія-н. заслугі, узнагародзіўшы чым-н.

    • А. майстроў.

  4. Ушанаваць чым-н. якую-н. дату, падзею.

    • А. заканчэнне інстытута.

|| незак. адзначаць, ✂.

адзыўны́, ✂ (афіц.).

Які змяшчае ў сабе паведамленне аб адазванні.

  • Адзыўная грамата.

адзява́цца, ✂; незак.

  1. гл. адзець.

  2. Насіць адзежу таго ці іншага фасону і пад.

    • А. па модзе.
    • А. проста.

адзява́ць, ✂; незак.

  1. гл. адзець.

  2. Забяспечваць адзежай таго ці іншага фасону і пад.

    • А. дзяцей з густам.

адкава́ць, ✂; зак.

  1. што. Выкаваць.

    • А. нарог.

  2. Аддзяліць што-н. прыкаванае; раскаваць.

    • А. каня.

  3. Закончыць коўку.

|| незак. адкоўваць, ✂.

адкавялі́ць, ✂; зак. (разм.).

Адрэзаць вялікі кавалак чаго-н. і адкроіць.

  • А. лусту хлеба.

|| незак. адкавельваць, ✂.

адка́з​1, ✂, м.

  1. Выказванне, паведамленне, выкліканыя пытаннем.

    • Атрымаць а. на пісьмо.
    • Грунтоўны а. вучня на пытанне.

  2. Рэакцыя, пачуццё.

    • А. жывога арганізма на раздражненне.

  3. Водгук на што-н., дзеянні, учынкі, выкліканыя чым-н.

    • У а. на страляніну танк рушыў наперад.

  4. Вынік рашэння матэматычнай задачы.

    • Атрымаць правільны а.

  5. Адказнасць.

    • За мір мы ўсе а. нясём.

адка́з​2, ✂, м.

У выразе: да адказу (разм.) — да канца.

  • Закруціць гайку да адказу.

адказа́ць, ✂; зак.

  1. каму, на што і без дапаўнення.

    • Даць адказ, адазвацца.
    • А. урок.
    • А. на пісьмо.

  2. чым. Паступіць якім-н. чынам у адказ на што-н.

    • А. жартам.
    • З. за каго-што і без дапаўнення.
    • Быць пакараным, панесці адказнасць за каго-, што-н.
    • А. за свой учынак.

  3. Завяшчаць што-н. каму-н.

    • Ён адказаў сыну частку гаспадаркі.

|| незак. адказваць, ✂.

адка́знасць, ✂, ж.

  1. гл. адказны.

  2. Неабходнасць, абавязак адказваць за свае дзеянні, учынкі, быць адказным за іх.

    • Пачуццё адказнасці.
    • Крымінальная а.