Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

адцясні́ць, -цясню́, -цясні́ш, -цясні́ць; -цясні́м, -цесніце́, -цясня́ць; -це́снены; зак., каго-што (перан.).

Націскаючы, прымусіць адысці, адсунуцца.

А. праціўніка на другі бераг ракі.

А. саперніка

|| незак. адцясня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

адця́ць, адатну́, адатне́ш, адатне́; адатнём, адатняце́, адатну́ць; адатні́; адця́ты; зак., што.

Адсячы, адрэзаць.

А. палец.

Салдату адцяла (безас.) нагу.

|| незак. адціна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

адцячы́, 1 і 2 ас. не ўжыв., -цячэ́, -цяку́ць; -цёк, -цякла́, -ло́; зак.

Сцячы, выцечы ў іншае месца.

Адцякла вада ў нізіну.

|| незак. адцяка́ць, -а́е.

|| наз. адто́к, -у, м. (спец.).

А. крыві.

адча́й, -ча́ю, м.

1. Стан крайняй безнадзейнасці, роспач.

Плакаць у адчаі.

2. Рашучасць, адвага, вялікая рызыка, безразважная храбрасць.

Усе дзівіліся адчаю і смеласці воінаў.

адча́йвацца гл. адчаяцца.

адча́йны, -ая, -ае.

1. Поўны адчаю; надзвычай цяжкі, роспачны, безвыходны.

А. крык.

Адчайнае становішча.

2. Рашучы, адважны, рызыкоўны, дзёрзкі.

А. чалавек.

|| наз. адча́йнасць, -і, ж.

адчака́ніць гл. чаканіць.

адчака́ньваць, -аю, -аеш, -ае; незак., што.

Тое, што і чаканіць (у 2 знач.).

А. словы.

А. крокі.

адча́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак.

1. што. Адвязаць (прычал; спец.).

А. канат.

2. Адплысці ад берага.

Ад берага адчаліў паром.

3. перан. Адправіцца, паехаць куды-н.

Заўтра ж адчалю ў Мінск.

|| незак. адча́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. адча́льванне, -я, н. (да 2 знач.) і адча́л, -у, м. (да 2 знач.).

адчапі́цца, -чаплю́ся, -чэ́пішся, -чэ́піцца; зак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Расчапіўшы, адцзяліцца ад чаго-н.

Адчапіўся вагон.

2. перан. Адысці, адстаць, адвязацца, перастаць дакучаць каму-н. (разм.).

Адчапіцеся вы ад дзіцяці!

3. перан. Пазбавіцца, вызваліцца ад каго-, чаго-н. дакучлівага, непрыемнага, ухіліцца ад выканання чаго-н. (разм.).

|| незак. адчэ́плівацца, -аюся, -аешся, -аецца і адчапля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.