Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

адпрэ́гчы, -рагу́, -ражэ́ш, -ражэ́; -ражо́м, -ражаце́, -рагу́ць; -ро́г, -рэ́гла і -рагла́, -ло́; -ражы́; -рэ́жаны; зак., каго-што.

Зняць вупраж; выпрагчы.

|| незак. адпрага́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

адпу́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., каго-што.

Спалохаўшы, адагнаць.

А. птушак.

|| незак. адпу́джваць, -аю, -аеш, -ае.

адпуска́ць гл. адпусціць.

адпускні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Чалавек, які знаходзіцца ў водпуску.

|| ж. адпускні́ца, -ы, мн. -ы, -ні́ц.

адпускны́, -а́я, -о́е.

1. Які мае дачыненне да водпуску.

А. месяц.

Адпускныя грошы.

2. Які ўстанаўліваецца пры выпуску прадукцыі (пра цэны; спец.).

Адпускная цана.

адпусці́цца, -пушчу́ся, -пу́сцішся, -пу́сціцца; зак. (разм.).

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аслабнуць, стаць менш нацягнутым, заціснутым.

Папруга адпусцілася.

2. Страціць загартоўку.

Сякера адпусцілася.

3. перан. Палагаднець, стаць больш згаворлівым.

Маці пазлуе крыху і адпусціцца.

4. Даравацца (пра грэх, віну і пад.).

Ім віна не адпусціцца — прыпомніцца ўсё.

|| незак. адпуска́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

адпусці́ць, -пушчу́, -пу́сціш, -пу́сціць; -пу́шчаны; зак.

1. каго-што. Дазволіць каму-н. пайсці, паехаць куды-н.

А. дзяцей дадому.

Абслужыўшы, даць магчымасць пайсці.

А. пакупнікоў.

А. машыну.

2. каго-што. Вызваліць, выпусціць.

А. затрыманых.

А. на волю птушку.

3. што. Аслабіць, зрабіць менш нацягнутым, заціснутым.

А. дзягу.

А. лейцы.

4. перан., каго-што, звычайна безас. Пра хваробу, боль, надвор’е і пад., стаць больш слабым, сціхнуць, аслабець, памякчэць, паменшыцца (разм.).

Пад раніцу хвароба адпусціла.

5. што. Прадаць, выдаць пэўную колькасць чаго-н.

А. тавар.

А. прадукты.

6. што. Выдзеліць для якой-н. мэты.

А. сродкі на будаўніцтва школы.

7. што. Адгадаваць валасы, пазногці і пад.

А. вусы.

А. бараду.

8. што. Сказаць нечакана (разм., жарт.).

А. вострае слоўца.

А. трапны жарт.

9. што. Зрабіць мякчэйшым, зменшыць гарт (металу; спец.).

А. сталь.

10. што. Дараваць (грэх, віну і пад.).

А. грахі.

|| незак. адпуска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. во́дпуск, -у, м. (да 3—6 і 9 знач.), адпуска́нне, -я, н. (да 1—7 знач.) і адпушчэ́нне, -я, н. (да 10 знач.).

адпява́нне, -я, н.

Царкоўны абрад, звязаны з чытаннем малітвы і спяваннем над целам нябожчыка перад пахаваннем.

адпява́ць гл. адпець.

адпяра́звацца гл. адперазацца.