Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

абляце́ць, -лячу́, -ляці́ш, -ляці́ць; -ляці́м, -леціце́, -ляця́ць; -ляці́; зак.

1. каго-што і вакол каго-чаго. Праляцець вакол або збоку, абмінуўшы каго-, што-н.

А. вакол Зямлі.

2. каго-што. Лётаючы, пабываць у многіх месцах.

А. усю краіну.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан., што. Хутка распаўсюдзіцца, зрабіцца ўсім вядомым (пра навіны, чуткі і пад.).

Горад абляцелі чуткі.

4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Апасці, абсыпацца (пра лісце, пялёсткі кветак і пад.).

Ліпавы цвет абляцеў.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адваліцца, адпасці.

Тынк са сцен абляцеў.

|| незак. аблята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і аблётваць, -аю, -аеш, -ае (да 1, 2, 4 і 5 знач.).

|| наз. аблёт, -у, М -лёце, м. (да 1 знач.).

|| прым. аблётны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).

абма́заць, -ма́жу, -ма́жаш, -ма́жа; -ма́ж; -ма́заны; зак., каго-што.

1. Пакрыць, намазаць якім-н. рэчывам.

А. сцены глінай.

2. Забрудзіць, запэцкаць.

А. рукі фарбай.

|| незак. абма́зваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. абма́зацца, -ма́жуся, -ма́жашся, -ма́жацца; -ма́жся; незак. абма́звацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. абма́зка, -і, ДМ -зцы, ж. (да 1 знач.) і абма́званне, -я, н.

абмазгава́ць, -гу́ю, -гу́еш, -гу́е; -гу́й; -гава́ны; зак., што (разм.).

Старанна абдумаць што-н.

Гэтае пытанне трэба добра а.

|| незак. абмазго́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

абма́зка, -і, ДМ -зцы, ж.

1. гл. абмазаць.

2. Рэчыва, якім абмазана ці абмазваюць што-н.

А. на сцяне высахла і патрэскалася.

|| прым. абма́зачны, -ая, -ае.

А. матэрыял.

абмака́ць гл. абмокнуць.

абмакну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., што ў што.

Апусціць на кароткі час што-н. у якую-н. вадкасць; дакрануцца кавалачкам хлеба і пад. да солі, цукру і пад.

А. пяро ў чарніла.

А. блін у смятану.

|| незак. абма́кваць, -аю, -аеш, -ае.

абмакрэ́лы, -ая, -ае.

Мокры, змочаны.

Абмакрэлая вопратка.

абмакрэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; зак.

Змокнуць; зрабіцца мокрым.

А., ходзячы па расе.

абмалаці́ць, -лачу́, -ло́ціш, -ло́ціць; -ло́чаны; зак., што.

Малоцячы, аддзяліць зерне ад калосся, саломы.

А. жыта.

|| незак. абмало́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абмало́чванне, -я, н. і абмало́т, -у, Мо́це, м.

|| прым. абмало́тны, -ая, -ае.

А. пункт.

абмалява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны; зак., што.

1. Абвесці фарбай ці алоўкам што-н.; размаляваць па краях.

2. перан. Ахарактарызаваць, апісаць.

А. вобраз героя.

|| незак. абмалёўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абмалёўванне, -я, н. і абмалёўка, -і, ДМ -лёўцы, ж.