Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

адлі́ў¹, -ліву, мн. -лівы, -ліваў, м.

1. гл. адліць¹.

2. Перыядычнае адступленне (паніжэнне) мяжы мора, акіяна.

Гадзіны прыліву і адліву на моры.

3. перан. Спад у развіцці чаго-н., убыванне.

Чутны прылівы і адлівы людскога гоману.

|| прым. адлі́ўны, -ая, -ае (да 2 знач.).

Адліўнае цячэнне.

адлі́ў², -ліву, м.

Водсвет, дадатковае адценне на фоне якога-н. колеру.

Русыя валасы з залацістым адлівам.

адлі́ўка, -і, ДМ -ліўцы, ж.

1. гл. адліць².

2. Выраб, атрыманы шляхам ліцця.

Чыгуначная а.

адлі́цца¹, 1 і 2 ас. не ўжыв., адалье́цца і адліе́цца; зак.

Пра вадкасць: часткова выліцца.

Вада з карыта адлілася.

|| незак. адліва́цца, -а́ецца.

Адалыоцца слёзы чые і каму — хто-н. паплаціцца за ўчыненае каму-н. зло, крыўду і пад.

адлі́цца², 1 і 2 ас. не ўжыв., адалье́цца; зак.

Быць зробленым з дапамогай ліцця.

|| незак. адліва́цца, -а́ецца.

адлі́ць¹, адалью́, адалье́ш, адалье́; адальём, адальяце́, адалью́ць і адлію́, адліе́ш, адліе́; адліём, адліяце́, адлію́ць; адліў, адліла́, адліло́; адлі́; адліты; зак.

1. што і чаго. Выліць частку вадкасці з чаго-н.

А. літр малака.

А. вады з вядра.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адхлынуць (пра кроў).

Кроў адліла ад твару.

3. каго. Абліўшы вадой, прывесці каго-н. да прытомнасці (разм.).

А. хворага халоднай вадой.

4. Ліць, ісці на працягу якога-н. часу (пра дождж); скончыць ліць.

Цэлы тыдзень адлілі дажджы.

|| незак. адліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1—3 знач.).

|| наз. адліва́нне, -я, н. (да 1—3 знач.) і адлі́ў, -ліву, м. (да 2 знач.).

адлі́ць², адалью́, адалье́ш, адалье́; адальём, адальяце́, адалью́ць; адліў, адліла́, адліло́; адлі́; адліты; зак., што.

Вырабіць ліццём.

А. статуэтку з бронзы.

|| незак. адліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. адліва́нне, -я, н. і адлі́ўка, -і, ДМ -ліўцы, ж.

|| прым. адліўны́, -а́я, -о́е і адлі́вачны, -ая, -ае.

адлічы́ць, -лічу́, -лічыш, -лічыць; -лічаны; зак., каго-што.

1. Лічачы ад умоўнай адзінкі, назваць, паказаць колькасць чаго-н.

Гадзіннік адлічыў дзесяць гадзін.

2. Налічыўшы, аддзяліць пэўную колькасць чаго-н.

А. дваццаць рублёў.

3. Вылічыць, утрымаць з якой-н. сумы.

А. з зарплаты частку грошай.

4. Выключыць з ліку навучэнцаў з якой-н. установы і пад; тое, што і звольніць (афіц.).

А. прагульшчыкаў з завода.

А. з універсітэта.

|| наз. адлі́к, -у, м. А. часу.

адлічэ́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

1. гл. адлічыць.

2. Адлічаная сума.

А. ў фонд міру.

адло́жысты, -ая, -ае.

Пакаты, адхонны, не круты.

А. бераг рэчкі.