Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

абха́зы, і абха́зцы, , м.

Народ, асноўнае насельніцтва Абхазіі, якая ўваходзіць у склад Грузіі.

|| ж. абхазка, .

|| прым. абхазскі, .

абхапі́ць, ; зак.

  1. Абняць (рукамі, лапамі і пад.).

    • Дзяўчынка абхапіла маці за шыю.
  2. перан. Акружыць з усіх бакоў (пра агонь, цемру і пад.).

    • Абхапіў агонь будыніну.
  3. Успрыняць цалкам што-н.

    • А. позіркам краявід.
  4. Распаўсюдзіць сярод каго-н.

    • А. падпіскай на газеты.
  5. Зрабіць абход праціўніка з флангаў з мэтай нанясення ўдару.

    • Партызаны абхапілі ворага з трох бакоў.

|| незак. абхопліваць, .

абхваста́ць, ; зак. (разм.).

Хвошчучы, абабіць.

  • А. пугай лісце з куста.

|| незак. абхвостваць, .

абхва́т, , м.

Даўжыня па акружнасці, роўная даўжыні шырока распасцёртых рук, якімі ахопліваецца што-н. круглае.

  • Дуб у два абхваты.

абхіну́ць, ; зак.

Тое, што і ахінуць.

|| незак. абхінаць, .

абхітры́ць, ; зак.

Перамагчы каго-н. хітрасцю, перахітрыць.

  • Усё ж ён абхітрыў мяне.

абхо́д, , м.

  1. гл. абысці.

  2. Месца, дзе можна абысці.

    • Зручны а.
  3. Участак лесу (адзін або некалькі кварталаў), які даглядаецца адным лесніком.

    • Парадак у абходзе.
  4. Манеўр для ўдару ў фланг ці ў тыл праціўніка.

    • Рушыць палкі ў а.

абхо́джваць, ; незак. (разм.).

Паддобрываючыся, імкнуцца пераканаць каго-н. у чым-н., схіліць да чаго-н.

абхо́дны, .

  1. Такі, па якім можна ісці ў абход; кружны.

    • А. шлях.
    • Дзейнічаць абходнымі сцежкамі (перан. прымяняць хітрыкі, падман).
  2. Звязаны з абходам, акружэннем праціўніка.

    • А. манеўр.

  • Абходны ліст (лісток) — дакумент, у якім адзначаецца, што няма матэрыяльнай запазычанасці ў тых, хто ідзе ў адпачынак ці звальняецца.

абхо́дчык, , м.

Рабочы, які даглядае ўчастак дарогі.

  • Дарожны а.
  • Пуцявы а.

|| прым. абходчыцкі, .