Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

сак¹, -а, мн. -і, -аў, м.

Жаночая верхняя вопратка тыпу кароткага прасторнага паліто.

|| памянш. сачо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м.; прым. сачко́вы, -ая, -ае.

|| прым. са́кавы, -ая, -ае.

сак², -а, мн. -і, -аў, м.

Рыбадоўная снасць у выглядзе сеткі, нацягнутай на абруч.

|| памянш. сачо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м.; прым. сачко́вы, -ая, -ае.

|| прым. са́кавы, -ая, -ае.

сакава́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

1. Апарат, прызначаны для атрымання соку з ягад і садавіны, для пастэрызацыі кампотаў і марынадаў.

2. Прыстасаванне ў выглядзе злучаных трубамі чанаў для атрымання дубільнага соку ў гарбарнай вытворчасці.

|| прым. сакава́рачны, -ая, -ае.

сакаві́к, -а́, м.

Трэці месяц каляндарнага года.

|| прым. сакаві́цкі, -ая, -ае.

С. вецер.

сакаві́ты, -ая, -ае.

1. Які змяшчае шмат соку.

Сакавітыя суніцы.

Сакавітая трава.

2. перан. Яркі, свежы, каларытны.

Сакавітыя фарбы.

3. перан. Пра гук, голас: прыемны, звонкі, гучны.

С. смех.

4. перан. Пра словы, мову: трапны, вобразны.

Сакавітае слова.

Сакавітая мова вёскі.

|| наз. сакаві́тасць, -і, ж.

сакаві́цкі гл. сакавік.

сакалі́ны гл. сокал.

сакалі́ха, -і, ДМі́се, мн. -і, -лі́х, ж.

Самка сокала.

сакаляня́ і сакалянё, -ня́ці, мн.я́ты, -ня́т, н.

Птушаня сокала.

саката́ць, -качу́, -ко́чаш, -ко́ча; -качы́; незак.

1. Пра курэй: кудахтаць, утвараць сокат; пра насякомых, птушак: стракатаць, утвараць строкат.

Сакочуць куры.

Трывожна стракатала сарока.

2. Часта стукаць, страляць, трашчаць.

У лесе сакаталі кулямёты.

3. перан. Вельмі хутка, не сціхаючы, гаварыць (разм.).

|| наз. саката́нне, -я, н.