Verbum

схава́цца гл. хавацца.

схава́ць гл. хаваць¹.

схадзі́ць, схаджу́, схо́дзіш, схо́дзіць; зак.

1. гл. хадзіць.

2. Пайсці куды-н. і, пабыўшы там, вярнуцца назад.

С. у госці.

С. па каня.

схала́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м. (кніжн.).

1. Паслядоўнік схаластыкі (у 1 знач.).

2. Чалавек, які разважае схаластычна, займаецца схаластыкай (у 2 знач.).

|| ж. схала́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так (да 2 знач.).

схала́стыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

1. Сярэдневяковая філасофія, якая стварыла сістэму штучных, чыста фармальных, лагічных аргументаў для тэарэтычнага абгрунтавання дагматаў царквы.

2. Фармальныя веды, адарваныя ад жыцця, якія грунтуюцца на адцягненых разважаннях, што не правяраюцца вопытам.

|| прым. схаласты́чны, -ая, -ае.

схаласты́чны, -ая, -ае.

1. гл. схаластыка.

2. Прасякнуты схаластыкай (у 2 знач.).

Схаластычныя разважанні.

|| наз. схаласты́чнасць, -і, ж.

схамяну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. Раптам успомніць што-н.; хутка заўважыць недахоп, памылку.

Схамянуўся: трэба ж яшчэ вывучыць верш на памяць.

2. Спахапіцца, здрыгануцца, выйсці са стану задуменнасці.

С. ад стуку.

схапі́цца, схаплю́ся, схо́пішся, схо́піцца; зак.

1. гл. хапацца.

2. Уступіць у бой, барацьбу, спрэчку.

С. з ворагам.

Зноў схапіліся юнакі дужацца.

3. Раптам успомніць пра што-н.; спахапіцца (разм.).

Схапілася пад вечар, ды позна ўжо.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Заняцца полымем.

Пуня схапілася полымем.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зрабіцца цвёрдым, застыць (спец.).

Бетон схапіўся даволі хутка.

◊

Схапіцца за галаву (разм.) — прыйсці ў адчай, жахнуцца.

|| незак. схо́плівацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 2 і 4 знач.).

схапі́ць, схаплю́, схо́піш, схо́піць; схо́плены; зак.

1. гл. хапа́ць.

2. што. Набыць, атрымаць, падчапіць якую-н. хваробу (разм.).

С. прастуду.

3. каго-што. Раптоўна і моцна праявіцца ў каго-н. (пра прыступ хваробы, болю; разм.).

Раптоўна схапіла мяне галава.

Жывот схапіла (безас.).

4. перан., што. Хутка засвоіць, успрыняць (разм.).

С. думку выкладчыка.

С. вокам (улавіць).

5. што. Перавязаць, абвязаць чым-н.

С. талію поясам.

6. што. Змацаваць, злучыць (спец.).

С. сцяну клямарам.

7. (звычайна з адмоўем), што і чаго. Паспець, справіцца зрабіць што-н. (разм.).

Адразу ўсё не схопіш.

|| незак. схо́пліваць, -аю, -аеш, -ае (да 4—6 знач.).

схаце́ць, схачу́, схо́чаш, схо́ча; схаці́; зак. (разм.).

Выявіць ахвоту; захацець.

Не с. пайсці ў грыбы.