Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

самахо́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж. (спец.).

Браніраваная машына з артылерыйскім узбраеннем і са сваёй цягай.

самахо́дны, -ая, -ае.

Які рухаецца сваёй цягай.

С. камбайн.

самацве́т, -у, М -цве́це, мн. -ы, -аў, м.

Самацветны каштоўны камень з чыстым тонам афарбоўкі ці празрысты з яркім бляскам.

Уральскія самацветы.

самацве́тны, -ая, -ае.

Пра каштоўныя мінералы, вырабныя камяні з бляскам, з прыгожай прыроднай афарбоўкай.

С. каменьчык.

самацёк, -у, м.

1. Рух вадкасці або сыпкіх рэчываў сілай свайго цяжару.

С. вады.

2. перан. Ход якой-н. справы, працы без плана, без кіраўніцтва, стыхійнае ажыццяўленне чаго-н.

Пусціць справу на с.

|| прым. самацёчны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).

Самацёчнае арашэнне.

С. канал.

самацёкам, прысл.

1. Сілай свайго цяжару (пра рух вадкасці і сыпкіх рэчываў).

Вада ідзе с.

2. перан. Стыхійна, неарганізавана, без планавага кіраўніцтва.

Работа не пойдзе с.

самачы́нны, -ая, -ае.

Самавольны, самаўпраўны.

С. падыход.

|| наз. самачы́ннасць, -і, ж.

са́мба¹, нескл., н.

Спартыўная барацьба, якая дапускае разнастайныя эфектыўныя прыёмы і дазваляе аказаць паспяховае супраціўленне больш моцнаму або ўзброенаму праціўніку; самаабарона без зброі.

са́мба², -ы, ж.

Лацінаамерыканскі танец хуткага тэмпу, двухдольнага памеру, а таксама музыка да гэтага танца.

самбі́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

Спартсмен — спецыяліст па барацьбе самба.