Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

асвяці́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., асве́ціцца; зак.

1. Стаць светлым, напоўніцца святлом.

Хата ярка асвяцілася.

2. Ажывіцца, прасвятлець пад уплывам якога-н. пачуцця, думкі і пад.

Твар чалавека асвяціўся шчаслівай усмешкай (перан.).

|| незак. асве́чвацца, -аецца.

асвяці́ць¹, асвячу́, асве́ціш, асве́ціць; асве́чаны; зак., каго-што.

Зрабіць светлым, напоўніць святлом.

Фары асвяцілі дарогу.

|| незак. асве́чваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.) і асвятля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. асвятле́нне, -я, н.

асвяці́ць², асвячу́, асвя́ціш, асвя́ціць; асвя́цім, асвя́ціце, асвя́цяць; асвячо́ны; зак., што.

1. гл. свяціць².

2. перан. Зрабіць свяшчэнным, ушанаваць (высок.).

|| незак. асвяча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. асвячэ́нне, -я, н. (да 1 знач.).

асе́дзецца, -джуся, -дзішся, -дзіцца; зак. (разм.).

Надоўга застацца на адным месцы, прывыкнуць да яго.

|| незак. асе́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

асе́кчы гл. асячы.

асе́кчыся гл. асячыся.

асе́ліца, -ы, мн. -ы, -ліц, ж.

Наваколле паселішча.

асе́лішча, -а, н. мн. -ы, -аў.

1. Месца, занятае будынкамі, садам, агародам; сядзіба.

Ранейшае а.

2. Прытулак; месца жыхарства.

Не мець сталага а.

асе́лы, -ая, -ае.

1. Які зляжаўся, асеў, ушчыльніўся.

А. снег.

А. грунт.

2. Які апусціўся, асеў, апаў.

А. пыл.

Аселая муць.

3. Які жыве пастаянна на адным месцы; проціл. вандроўны.

Аселае насельніцтва.

|| наз. асе́ласць, -і, ж.

асемяні́ць, -ню́, -ні́ш, -ні́ць; -ні́м, -меніце́, -мяна́ць; -мянёны; зак., каго-што (спец.).

Штучна апладніць.

|| незак. асемяня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. асемяне́нне, -я, н.