Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

асве́чваць гл. асвяціць¹.

асвіста́ць, асвішчу́, асві́шчаш, асві́шча; асвішчы́; асвіста́ны; зак., каго-што.

Свістам выказаць сваё незадавальненне, асуджэнне каго-, чаго-н.

А. артыста.

|| незак. асві́стваць, -аю, -аеш, -ае.

асво́іцца, -о́юся, -о́ішся, -о́іцца; зак.

Прывыкнуць да чаго-н.

А. ў новым асяроддзі.

|| незак. асво́йвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

асво́іць, -о́ю, -о́іш, -о́іць; -о́ены; зак., што.

Авалодаць, навучыцца карыстацца чым-н. і пад.

А. выпуск новай прадукцыі.

|| незак. асво́йваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. асвае́нне, -я, н.

асво́йтацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.

Тое, што і асвоіцца.

|| незак. асво́йтвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

асвяжа́льны, -ая, -ае.

Які асвяжае.

А. вецер.

А. халадок.

асвяжы́цца, -вяжу́ся, -вяжы́шся, -вяжы́цца; -вяжы́мся, -вежыце́ся, -вяжа́цца; зак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Стаць свежым (у 3 і 5 знач.), свяжэйшым.

Паветра асвяжылася.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аднавіцца, паднавіцца.

Веды асвяжыліся.

3. Аднавіць свае сілы, бадзёрасць (на свежым паветры, пасля купання і пад.; разм.).

А. ў рэчцы.

А. халодным напіткам.

|| незак. асвяжа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. асвяжэ́нне, -я, н.

асвяжы́ць, -вяжу́, -вяжы́ш, -вяжы́ць; -вяжы́м, -вежыце́, -вяжа́ць; -ве́жаны; зак.

1. што. Зрабіць свежым (у 3 і 5 знач.), чыстым.

Дождж асвяжыў паветра.

А. фарбы на карціне.

2. каго-што. Аднавіць сілы, вярнуць бадзёрасць каму-н.

Вада асвяжыла мяне, прагнала сон.

3. што. Аднавіць у памяці.

А. веды.

4. што. Папоўніўшы новымі людзьмі, зрабіць больш працаздольным (разм.).

А. калектыў.

|| незак. асвяжа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. асвяжэ́нне, -я, н.

асвятлі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ве́тліцца; зак.

Стаць светлым, асветленым, бачным.

Вуліца ярка асвятлілася.

Твар чалавека асвятліўся шчаслівай усмешкай (перан.: стаў радасным ад усмешкі).

|| незак. асвятля́цца, -я́ецца.

асвятлі́ць, -вятлю́, -ве́тліш, -ве́тліць; -ве́тлены; зак.

1. каго-што. Зрабіць светлым; накіраваць святло на каго-, што-н.; напоўніць святлом.

А. памяшканне.

Усмешка асвятліла твар хлопчыка (перан.).

2. перан., што. Растлумачыць, падрабязна расказаць пра што-н.

А. падзеі дня.

А. пытанне.

|| незак. асвятля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. асвятле́нне, -я, н.