Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні
абвгдеёжзійклмнопрстуфхцчшэюя
авеёіклмнопрстуфхцчшыэюя
абвгджзйклмнпрстуўфхцчшю.

сашмаргнуць, ✂; зак.

  1. Шмаргнуўшы, сарваць што-н. або абарваць з паверхні.

    • С. колькі каласоў ячменю.

  2. Шмаргануўшы, злучыць, сцягнуць што-н.

    • С. замок у куртцы.
    • С. матузамі капшук.

|| незак. сашморгваць, ✂.

сашморгацца, ✂; зак.

Сцерціся ад доўгага шморгання.

сашморгаць, ✂; зак.

  1. Шморгаючы, сарваць што-н. або абарваць з паверхні.

    • С. лісце з галля.

  2. Сцерці частым шморганнем.

    • С. венік.

сашнік, ✂, м. (спец.).

  1. Частка сахі, плуга і некаторых іншых сельскагаспадарчых прылад — востры жалезны нарог, які падразае пласт зямлі знізу, праводзіць у глебе баразёнкі.

  2. Шырокая стальная пласціна, прымацаваная да хобата лафета, якая, упіраючыся ў зямлю, перашкаджае адкату гарматы пасля выстралу.

|| прым. сашніковы, ✂.

сашпіліцца, ✂; зак.

Злучыцца разам (шпількай і пад.).

|| незак. сашпільвацца, ✂.

|| наз. сашпільванне, ✂.

сашрубаваць, ✂; зак.

  1. Злучыць, змацаваць шрубамі.

  2. Сапсаваць частым зашрубоўваннем і расшрубоўваннем.

|| незак. сашрубоўваць, ✂.

|| наз. сашрубоўванне, ✂.

саштурхнуць, ✂; зак.

Штурхнуўшы, зрушыць з месца.

  • С. камень з дарогі.
  • С. з моста ў рэчку (зверху ўніз).

|| незак. саштурхваць, ✂ і саштурхоўваць, ✂.

|| наз. саштурхванне, ✂ і саштурхоўванне, ✂.

сашчаміцца, ✂; зак. (разм.).

  1. Шчыльна самкнуцца, злучыцца (пра зубы, пальцы і пад.).

  2. перан. Пра сэрца, душу: адчуць боль, цяжар пад уплывам якога-н. пачуцця.

    • Ад жалю сашчамілася сэрца.

|| незак. сашчамляцца, ✂ і сашчэмлівацца, ✂.

сашчапіцца, ✂; зак.

  1. Злучыцца пры дапамозе чаго-н. (сашчэпак, клямараў і пад.).

  2. Шчыльна сціснуцца, сашчаміцца (пра рукі, пальцы і пад.).

    • Ад гневу сашчапіліся зубы.

  3. перан. Сысціся ў бойцы, спрэчцы.

    • С. загрудкі.

|| незак. сашчапляцца, ✂ і сашчэплівацца, ✂.

сашчапіць, ✂; зак.

  1. Злучыць адно з адным пры дапамозе сашчэпак, клямараў і пад.

    • С. ланцуг.

  2. Злучыць разам, сплятаючы (рукі, пальцы).

    • С. кулак.
    • С. рукі.
    • С. зубы (сціснуць).

  3. Сшыць наспех (разм.).

    • За вечар сашчапіла сукенку.

|| незак. сашчапляць, ✂ і сашчэпліваць, ✂.