Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

істужка, і стужка, , ж.

  1. Вузкая палоска тканіны.

    • Шаўковая і.
    • І. ўплецена ў касе.
  2. Доўгая вузкая паласа з якога-н. матэрыялу.

    • Ізаляцыйная і.
    • Кінематаграфічная і. (кінаплёнка).
    • І. ракі (перан.).
  3. Рухомае перадатачнае палатно ў некаторых механізмах.

    • Канвеерная і.

|| прым. істужкавы, , стужкавы, , істужачны, і стужачны, .

стабілізавацца, ; зак. і незак.

Дайсці (даходзіць) да ўстойлівага становішча.

  • Падвоз гародніны на рынках стабілізаваўся.

|| наз. стабілізацыя, .

стабілізаваць, ; зак. і незак.

Давесці (даводзіць) да ўстойлівага стану што-н.

  • С. валюту.

|| наз. стабілізацыя, .

стабілізатар, , м. (спец.).

  1. Прыбор, устройства для надання ўстойлівасці, пастаяннага становішча чаму-н. (у лятальных апаратах, на суднах і пад.), для стабілізацыі якога-н. працэсу.

    • С. лятальнага апарата.
    • С. току.
  2. Рэчыва, якое затрымлівае працэс змянення якога-н. іншага рэчыва, саставу.

    • С. выбуховых рэчываў.

|| прым. стабілізатарны, .

стабільны, .

Устойлівы, пастаянны, які не мяняецца.

  • С. прыбытак.
  • Стабільныя падручнікі.
  • Стабільнае напружанне.

|| наз. стабільнасць, .

ставаць, ; безас.; незак.

  1. Хапаць чаго-н. для каго-, чаго-н.

    • На ўсё гэта не стае ні сіл, ні часу.
  2. Мець магчымасці, сілы, здольнасці рабіць што-н.

ставіцца, ; незак.

Выражаць свае адносіны да каго-, чаго-н.

  • Ён добра с. да разумных прапаноў.
  • Уважліва с. да патрэб людзей.

|| зак. паставіцца, .

ставіць, ; незак.

  1. Размяшчаць, умацоўваць што-н. вертыкальна, у стаячым становішчы.

    • С. слупы.
    • С. кнігі на паліцу.
  2. Прымушаць або памагаць каму-н. устаць, заняць дзе-н. месца стоячы.

    • С. дзіця на падлогу.
    • С. вартавога на пост.
  3. Прызначаць на работу, прапаноўваць рабіць што-н.

    • С. новага механіка.
  4. Устанаўліваць, будаваць.

    • С. тэлефон.
    • С. помнік.
  5. Змяшчаць на пэўнае месца, у пэўным становішчы.

    • С. аўтобус у аўтапарк.
    • С. напітак на стол.
  6. У некаторых выразах: прыдаваць чаму-н. патрэбнае становішча, форму, прыводзіць у патрэбны стан.

    • С. голас (маладому спеваку).
    • С. словы ў патрэбным склоне.
    • С. рукі (цымбалісту).
  7. Прыкладваць, накладваць з якой-н. мэтай.

    • С. гарчычнікі.
    • С. пломбу.
  8. Рабіць метку, знак на чым-н., пісаць, рысаваць, падпісваць.

    • С. подпіс.
    • С. дату.
    • С. адзнакі ў дзённік.
  9. Арганізоўваць, наладжваць.

    • С. балет.
    • С. спектакль.
    • С. доследы.
  10. Майстраваць, устанаўліваць.

    • С. палаткі.
  11. У азартных гульнях: уносіць, укладваць у гульню (грошы).

    • С. у банк 100 рублёў.
  12. Задаваць, прапаноўваць для выканання, абмеркавання.

    • С. сціслыя тэрміны.
    • С. на галасаванне.
  13. перан. Ствараць для каго-н. умовы, абставіны, прыводзіць у якое-н. становішча.

    • С. пад кантроль.
    • С. перад фактам.
  14. У спалучэнні з некаторымі назоўнікамі абазначае: лічыць чым-н., разглядаць як-н. што-н.

    • С. сваёй мэтай.
    • С. у віну.
  15. У спалучэнні з некаторымі назоўнікамі ўжыв. у знач. рабіць (тое, што абазначае наз.).

    • С. рэкорд.
    • С. дыягназ.
  16. Нарыхтоўваць, складаючы якім-н. чынам.

    • С. сена ў копы.

|| зак. паставіць, .

|| наз. пастаноўка, .

ставок, , м.

Невялікая сажалка.

|| прым. стаўковы, .

ставы, .

Кросны.

  • Вычасаў с. з бярозы.