Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

арэа́л, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).

1. Частка зямной або воднай паверхні, у межах якой сустракаецца той або іншы від (род, сямейства і пад.) жывёльнага ці расліннага свету.

2. Тэрыторыя пашырэння якіх-н. з’яў, прадметаў і г.д.

А. дысімілятыўнага акання.

|| прым. арэа́льны, -ая, -ае.

арэапа́г, -а, м. (кніжн.).

1. Вышэйшы орган судовай і палітычнай улады ў старажытных Афінах.

2. перан. Сход аўтарытэтных асоб для рашэння якіх-н. пытанняў (іран.).

Вучоны а.

арэ́лі, -яў.

Збудаванне, на якім гушкаюцца для забавы; гушкалка.

|| прым. арэ́льны, -ая, -ае.

арэ́на, -ы, ж., мн. -ы, арэ́н.

1. Вялікая круглая пляцоўка пасярэдзіне цырка, на якой выступаюць артысты.

2. перан. Галіна, ніва дзейнасці (кніжн.).

Дзейнасць на міжнароднай арэне.

Літаратурная а.

|| прым. арэ́нны, -ая, -ае.

арэ́нда, -ы, ДМ -дзе, ж.

1. Наём памяшкання, зямельнага ўчастка і пад. ў часовае карыстанне.

Здаць у арэнду.

2. Плата за такі наём.

Плаціць арэнду.

|| прым. арэ́ндны, -ая, -ае.

арэо́л, -а, м.

1. Светлавы круг, ззянне вакол ярка асветленага прадмета, а таксама на фатаграфіі такога прадмета (спец.).

2. перан. Гонар, пашана вакол каго-н. (высок.).

Быць у арэоле славы.

арэо́метр, -а, мн. -ы, -аў, м.

Прыбор, пры дапамозе якога вызначаецца шчыльнасць вадкасці, а таксама канцэнтрацыі рэчываў у растворах.

арэ́х, -а і -у, мн. -і, -аў, м.

1. -а. Плод некаторых дрэў, кустоў з ядомым ядром у цвёрдай шкарлупіне.

Кедравыя арэхі.

Какосавы а.

Смачны жабе а., ды зубоў бог не даў (прыказка).

2. -у. Дрэва, куст, якія даюць такія плады, а таксама цвёрдая драўніна, што ідзе на сталярныя вырабы.

Мэбля з арэху.

Пад арэх вырабіць (разм.) — зрабіць што-н. вельмі добра.

Зарабіць на арэхі — пра вымову, пакаранне.

|| памянш. арэ́шак, -шка, мн. -шкі, -шкаў, м. (да 1 знач.).

|| прым. арэ́хавы, -ая, -ае.

А. стол.

А. торт (з арэхамі).

арэ́чавіцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -віцца; зак. (кніжн.).

Выразіцца ў чым-н. матэрыяльным, рэальным.

Лічбы арэчавіліся ў прадукцыі.

|| незак. арэ́чаўлівацца, -аецца.

|| наз. арэ́чаўленне, -я, н.

арэ́чавіць, -чаўлю, -чавіш, -чавіць; -чаўлены; зак., што (кніжн.).

Выразіць у чым-н. матэрыяльным.

|| незак. арэ́чаўліваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. арэ́чаўленне, -я, н.