Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

арганізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак.

1. што. Заснаваць, стварыць.

А. курсы.

А. хор.

2. што. Падрыхтаваць, наладзіць.

А. сустрэчу.

А. дастаўку газет.

3. каго-што. Аб’яднаць для якой-н. мэты.

А. моладзь.

4. што. Упарадкаваць што-н.

А. свой час.

|| незак. арганізо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. арганіза́цыя, -і, ж.

арганіза́тар, -а, мн. -ы, -аў м.

Той, хто арганізоўвае, з’яўляецца ініцыятарам чаго-н.

А. атрада.

|| прым. арганіза́тарскі, -ая, -ае.

Арганізатарскія здольнасці.

арганізацы́йны, -ая, -ае.

Які адносіцца да арганізацыі (гл. арганізаваць у 1 знач.), да падрыхтоўкі ажыццяўлення чаго-н.

А. перыяд.

Арганізацыйныя расходы.

арганіза́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. гл. арганізаваць.

2. Грамадскае аб’яднанне або дзяржаўная ўстанова.

Прафсаюзная а.

Будаўнічая а.

3. Арганізаванасць, унутраная дысцыпліна, прадуманы, планамерны парадак.

Дакладная а. ў рабоце.

4. Фізічная ці псіхафізічная будова асобнага арганізма.

аргані́зм, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Усякая жывая істота, расліна.

Развіццё арганізмаў.

2. Сукупнасць фізічных і духоўных уласцівасцей чалавека.

Здаровы а.

3. Складанае арганізаванае адзінства (перан.).

Дзяржаўны а.

|| прым. аргані́зменны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).

арга́ніка, -і, ДМ -ніцы, ж. (разм.).

1. Арганічная хімія.

2. Арганічныя ўгнаенні.

Вывезці арганіку на палі.

аргані́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

Музыкант, які іграе на аргане.

|| ж. аргані́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. аргані́сцкі, -ая, -ае.

аргані́чны, -ая, -ае.

1. Які належыць да жывёльнага або расліннага свету, які мае адносіны да арганізмаў (у 1 знач.).

А. свет.

Арганічная прырода.

2. Які датычыцца ўнутранай будовы чалавека, яго органаў.

А. парок сэрца.

3. перан. Які датычыцца самой сутнасці чаго-н., карэнны, унутрана ўласцівы каму-н.

Арганічнае адзінства тэорыі і практыкі.

Арганічнае непрыманне.

Арганічная хімія — раздзел хіміі, які вывучае злучэнні, што змяшчаюць у сабе вуглярод.

|| наз. аргані́чнасць, -і, ж.

аргаты́зм, -а, мн. -ы, -аў, м.

Слова ці моўны зварот з арго.

аргвы́вады, -аў.

Скарачэнне: арганізацыйныя вывады — канкрэтныя меры, якія прымаюцца для рэалізацыі якога-н. рашэння.

Зрабіць а.