Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

аргані́зм, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Усякая жывая істота, расліна.

Развіццё арганізмаў.

2. Сукупнасць фізічных і духоўных уласцівасцей чалавека.

Здаровы а.

3. Складанае арганізаванае адзінства (перан.).

Дзяржаўны а.

|| прым. аргані́зменны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).

арга́ніка, -і, ДМ -ніцы, ж. (разм.).

1. Арганічная хімія.

2. Арганічныя ўгнаенні.

Вывезці арганіку на палі.

аргані́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

Музыкант, які іграе на аргане.

|| ж. аргані́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. аргані́сцкі, -ая, -ае.

аргані́чны, -ая, -ае.

1. Які належыць да жывёльнага або расліннага свету, які мае адносіны да арганізмаў (у 1 знач.).

А. свет.

Арганічная прырода.

2. Які датычыцца ўнутранай будовы чалавека, яго органаў.

А. парок сэрца.

3. перан. Які датычыцца самой сутнасці чаго-н., карэнны, унутрана ўласцівы каму-н.

Арганічнае адзінства тэорыі і практыкі.

Арганічнае непрыманне.

Арганічная хімія — раздзел хіміі, які вывучае злучэнні, што змяшчаюць у сабе вуглярод.

|| наз. аргані́чнасць, -і, ж.

аргаты́зм, -а, мн. -ы, -аў, м.

Слова ці моўны зварот з арго.

аргвы́вады, -аў.

Скарачэнне: арганізацыйныя вывады — канкрэтныя меры, якія прымаюцца для рэалізацыі якога-н. рашэння.

Зрабіць а.

арго́, нескл., н.

Умоўныя словы і выразы, якія ўжыв. якой-н. адасобленай ці прафесійнай групай, гуртком і пад.

Зладзейскае а.

Школьнае а.

|| прым. аргаты́чны, -ая, -ае.

арго́н, -у, м.

Хімічны элемент, газ без колеру і паху (дае сіняватае свячэнне, выкарыстоўваецца ў светлавых рэкламах).

|| прым. арго́навы, -ая, -ае.

аргуме́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Лагічны довад, доказ.

Важкі а.

2. У матэматыцы: незалежная пераменная велічыня, ад змены якой залежыць змена другой велічыні (функцыі).

аргументава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак. і незак., што.

Прывесці (прыводзіць) доказы, аргументы (у 1 знач.).

|| наз. аргумента́цыя, -і, ж.