Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

пас1, , м.

  1. Прыстасаванне ў выглядзе паласы скуры (або шчыльнай тканіны) для прывядзення ў рух механізма.

    • Злучыць пасам малатарню з трактарам.
  2. Тое, што і пояс (у 1 знач.), пасак (у 1 знач.).

|| прым. пасавы, .

  • Пасавае кола сячкарні.

пас2, , м.

  1. У картачных гульнях: адказ ад удзелу ў дадзеным розыгрышы.

    • Аб’явіць п.
    • Я п. (пасую).
  2. перан., у знач. вык. Не ў сілах, вымушаны адмовіцца што-н. зрабіць (разм.).

    • Тут я п.

пас3, , м.

У спартыўных гульнях: перадача мяча партнёру.

  • Дакладны п.
  • П. мне! (у гульнях: пасуй!).

пасаваць1, ; незак.

Падыходзіць, адпавядаць каму-, чаму-н.

  • Табе вельмі пасуе гэты касцюм.

пасаваць2, ; незак.

  1. Заяўляць пас​2 (у 1 знач.) у картачнай гульні.

  2. перан. Прызнаючы сябе бяссільным, няздольным, адказвацца ад далейшых намаганняў, здавацца.

    • Не п. ні перад чым.

|| зак. спасаваць, .

пасаваць3, ; незак.

У гульнях з мячом: перадаваць мяч, даваць пас​3.

  • П. свайму іграку.

|| зак. спасаваць, .

|| аднакр. пасануць, .

|| наз. пасоўка, .

пасавелы, (разм.).

Тое, што і пасалавелы.

пасаг, , м.

Маёмасць, якую даюць бацькі ці родзічы маладой, калі яна выходзіць замуж.

  • Нявеста з пасагам.

|| прым. пасажны, .

  • П. скарб.

пасад, , м.

  1. У старажытнай і сярэдневяковай Русі: гандлёва-прамысловая частка горада, звычайна па-за гарадской сцяной.

  2. Прыгарад, прадмесце (уст.).

  3. У вясельным абрадзе: месца (звычайна дзяжа, пакрытая кажухом), куды садзяць нявесту, часам і жаніха.

|| прым. пасадскі, .

  • Пасадскія людзі (у старажытнай і сярэдневяковай Русі: рамеснікі і гандляры).

пасада, , ж.

Службовае месца.

  • П. старшыні.
  • Штатная п.