Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

палеміка, , ж.

Спрэчка пры абмеркаванні, высвятленні навуковых, літаратурных, палітычных пытанняў.

  • Вострая палітычная п.

палеміст, , м.

Чалавек, які ўмее ці любіць палемізаваць.

|| ж. палемістка, .

палемічны, .

  1. Які мае адносіны да палемікі, уласцівы для палемікі.

    • П. тон.
  2. Які заключае ў сабе палеміку.

    • Палемічная літаратура.

|| наз. палемічнасць, .

палена, , н.

  1. Кавалак распілаванага і рассечанага бервяна на паліва.
  • Асінавае п.
  1. перан. Непаваротлівы, тупы чалавек лаянк.).

|| памянш. паленца, .

паленне, , н., зб.

Палёны.

  • Злажыць п. пад навес.

палеограф, , м.

Спецыяліст па палеаграфіі.

палепшыцца, ; зак.

Стаць лепшым.

  • Здароўе палепшылася.
  • Надвор’е палепшылася.

|| незак. паляпшацца, .

|| наз. паляпшэнне, і палепшанне, .

палепшыць, ; зак.

Зрабіць лепшым.

  • П. якасць прадукцыі.
  • П. настрой.

|| незак. паляпшаць, .

|| наз. паляпшэнне, і палепшанне, .

палетак, , м.

Участак поля, які выкарыстоўваецца пад пасевы.

  • Кукурузныя палеткі.

|| прым. палетачны, і палеткавы, .

палец, , м.

  1. Адна з пяці рухомых канцавых частак кісці рукі, ступні нагі (у чалавека) або лапы (у жывёлы).

    • Безыменны палец.
  2. У машынах, механізмах і пад.: замацаваная дэталь у выглядзе акруглага стрыжня (спец.).

  • Па пальцах пералічыць каго-што (разм.) — назваць (пра невялікую колькасць каго-, чаго-н.).

  • Праз пальцы глядзець на каго-што (разм. неадабр.) — свядома не заўважаць чаго-н. недазволенага.

  • Палец аб палец не ўдарыць або пальцам не паварушыць (разм. неадабр.) — нічога не зрабіць.

  • Як свае пяць пальцаў ведаць каго-што (разм.) — ведаць вельмі добра.

  • Пальцам паказваць на каго-што (разм.) — указваць, звяртаць асобую ўвагу на каго-, што-н.

  • Вакол або кругом пальца абвесці каго (разм.) — спрытна ашукаць.

  • Пальца ў рот не кладзі каму (разм.) — пра чалавека, які не ўпусціць выпадку выкарыстаць у сваіх інтарэсах промах, даверлівасць іншага.

  • З пальца выссаць або высмактаць (разм.) — выдумаць, сказаць без належных падстаў.

|| памянш. пальчык, .

|| прым. пальцавы, .

  • П. сустаў.