Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

сашчапіцца, ; зак.

  1. Злучыцца пры дапамозе чаго-н. (сашчэпак, клямараў і пад.).

  2. Шчыльна сціснуцца, сашчаміцца (пра рукі, пальцы і пад.).

    • Ад гневу сашчапіліся зубы.
  3. перан. Сысціся ў бойцы, спрэчцы.

    • С. загрудкі.

|| незак. сашчапляцца, і сашчэплівацца, .

сашчапіць, ; зак.

  1. Злучыць адно з адным пры дапамозе сашчэпак, клямараў і пад.

    • С. ланцуг.
  2. Злучыць разам, сплятаючы (рукі, пальцы).

    • С. кулак.
    • С. рукі.
    • С. зубы (сціснуць).
  3. Сшыць наспех (разм.).

    • За вечар сашчапіла сукенку.

|| незак. сашчапляць, і сашчэпліваць, .

сашчыпаць, ; зак.

Шчыпкамі або шчыпаючы сарваць, вырваць што-н.

  • С. шчаўе.
  • С. лусту хлеба.

|| незак. сашчыпваць, .

|| аднакр. сашчыпнуць, .

|| наз. сашчыпванне, .

сашчэпка, , ж.

  1. Прылада для сашчэплівання папер.

  2. Прыстасаванне, з дапамогай якога счапляюць што-н. (спец.).

    • Вагонныя сашчэпкі.

|| прым. сашчэпачны, .

саюз, , м.

  1. Цеснае аб’яднанне, сувязь дзвюх або некалькіх асоб, груп, таварыстваў, класаў.

    • С. рабочых і сялян.
  2. Аб’яднанне, пагадненне якіх-н. сумесных мэт.

    • Сяброўскі с.
  3. Дзяржаўнае аб’яднанне.

  4. Грамадская арганізацыя, аб’яднанне.

    • Прафесійны с.
    • С. кампазітараў.

|| прым. саюзны, .

саюзнік, , м.

Той, хто знаходзіцца ў саюзе (у 1 і 2 знач.), дзейнічае ў згодзе з кім-, чым-н.

  • Заключаць пагадненне з саюзнікамі.
  • Саюзнікі ў барацьбе з агрэсарамі.

|| ж. саюзніца, .

|| прым. саюзніцкі, .

сонца... (а таксама санца...).

Першая частка складаных слоў са знач.:

  • 1) які мае адносіны да сонца (у 1 знач.), напр. сонцаварот (народная назва сонцастаяння), сонцапакланенне;
  • 2) які мае адносіны да сонца (у 2 знач.), напр. сонцаахоўны, сонцалюбівы, сонцалячэнне;
  • 3) падобны на сонца (у 1 знач.), напр. сонцападобны.