Verbum

сарамяжлівы, ✂.

Тое, што і сарамлівы (у 1 знач.).

|| наз. сарамяжлівасць, ✂.

саранча, ✂, ж., зб.

Насякомае, небяспечны шкоднік сельскай гаспадаркі, які пералятае вялікімі масамі.

• С. наляцела. Накінуцца на што-н., як с. (прагна, падбіраючы ўсё; разм.).

|| прым. саранчовы, ✂.

• Сямейства саранчовых (наз.).

саратнік, ✂, м. (высок.).

Таварыш па працы, барацьбе.

|| ж. саратніца, ✂.

сарафан, ✂, м.

1. Жаночае сялянскае адзенне, від сукенкі без рукавоў, якое адзяваюць на кашулю з доўгімі рукавамі.

2. Жаночая сукенка з вялікім выразам, без рукавоў.

|| памянш. сарафанчык, ✂.

|| прым. сарафанны, ✂.

сарбіт, ✂, м.

Рэчыва, якое атрымліваецца з глюкозы і ўжыв. замест цукру ў харчаванні хворых на дыябет.

|| прым. сарбітны, ✂.

сарвацца, ✂; зак.

1. Адарваўшыся, не ўтрымаўшыся, зваліцца.

   • Дзверы сарваліся з завесаў.
   • С. з вяршыні гары.
   • С. з рыштаванняў.

2. Рвануўшыся, вызваліцца ад чаго-н.

   • Сабака сарваўся з ланцуга.

3. Хутка, імкліва пакінуць якое-н. месца.

   • Хлопец сарваўся з лаўкі і пабег.

4. Сапсавацца, прыйсці ў нягоднасць пры няўмелым карыстанні (пра разьбу і пад.).

   • Разьба сарвалася.

5. Страціць самакантроль над сваімі паводзінамі, дзеяннямі.

   • С. і накрычаць на дзяцей.

6. перан. Застацца нявыкананым, не адбыцца.

   • Сход сарваўся (разм.).

◊

• З языка сарвалася што ў каго (разм.) — сказаў не падумаўшы, паспешна.

• Як з ланцуга сарваўся (разм. неадабр.) —

  • 1) пра шумныя паводзіны, празмерную радасць каго-н., хто адчуў сябе на свабодзе;
  • 2) пра паводзіны, учынкі чалавека, які страціў кантроль над сабой, перастаў сябе стрымліваць.

|| незак. зрывацца, ✂.

|| наз. зрыў, ✂.

сарваць, ✂; зак.

1. Рэзкім рухам аддзяліць, зняць, сцягнуць.

   • С. астру.
   • С. вароты з завесаў.
   • Вецер сарваў бялізну з вяроўкі.
   • С. шапку з галавы.

2. Рэзкім рухам, моцна націснуўшы, сапсаваць (разьбу і пад.).

   • С. разьбу.

3. Пашкодзіць здароўе, галасавыя звязкі ад пастаянных празмерных перагрузак.

   • С. здароўе.
   • С. голас.

4. перан. Перапыніць ход чаго-н., не даць магчымасці ажыццявіць што-н.

   • С. графік работы.
   • С. лекцыю.
   • С. канцэрт.

5. перан. Атрымаць ад каго-н. у выніку ашуканства, вымагання (разм.).

   • С. вялікія грошы з каго-н.

6. перан. Са словамі «злосць», «гнеў», «незадавальненне» і пад. ўжываецца ў значэнні выказаць, спагнаць злосць, гнеў, незадавальненне на кім-н.

   • С. злосць на дзецях.

◊

• Сарваць галаву каму (разм.) — строга пакараць каго-н.

• Сарваць маску з каго — выкрыць каго-н., паказаць сапраўдны твар каго-н.

|| незак. зрываць, ✂.

|| наз. зрыў, ✂.

сарвігалава, ✂, м.; ✂, ж., ✂ (разм.).

Адважны чалавек, а таксама гарэза, свавольнік.

сарданічны, ✂ (кніжн.).

Зласліва-насмешлівы, кплівы.

• С. позірк.

сардзіна, ✂, ж.

Невялікая марская рыбка сямейства селядцовых.

• Сардзіны ў алеі.

|| прым. сардзінны, ✂ і сардзіначны, ✂.