Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні
абвгдеёжзійклмнопрстуфхцчшэюя
аеілнорстухчшыэюя’
абвгдеёжзійклмнпрстўфхцчшэюя-.

парыльня, ✂, ж.

  1. Аддзяленне ў лазні, дзе парацца.

  2. Аддзяленне на фабрыцы, дзе што-н. параць (спец.).

парыраваць, ✂; зак. і незак.

  1. У фехтаванні: адбіць (-біваць) удар праціўніка.

  2. перан. Адразу, хутка прывесці (-водзіць) бясспрэчныя пярэчанні супраць чаго-н. (кніжн.).

    • П. доказы апанентаў.

|| зак. адпарыраваць, ✂.

парытэт, ✂, м.

  1. Роўнасць, раўнапраўе бакоў (кніжн.).

  2. Адносіны паміж валютамі розных краін у золаце (спец.).

парытэтны, ✂ (кніжн.).

Роўны, які ажыццяўляецца на аснове парытэту.

  • Парытэтнае прадстаўніцтва.
  • На парытэтных пачатках.

|| наз. парытэтнасць, ✂.

парыў, ✂, м.

  1. Раптоўнае рэзкае ўзмацненне (пра вецер).

  2. Моцнае імгненнае праяўленне якога-н. пачуцця; душэўны ўздым, які суправаджаецца імкненнем зрабіць што-н.

    • Працоўны п.
    • Наступальны п.

парыцца, ✂; незак.

  1. гл. парыць.

  2. Варыцца ў закрытай пасудзіне пры дапамозе пары.

  3. Знаходзіцца ў вельмі цёплым, гарачым памяшканні або быць надта цёпла апранутым (разм.).

    • На дварэ такая цеплыня, а ты парышся ў гэтым кажуху.

  4. перан., над чым і без дапаўнення. Тое, што і пацець (у 3 знач.; разм.).

    • П. над задачай.

парыць, ✂; незак.

  1. Апрацоўваць парай, варам (для ачысткі, знішчэння насякомых і г. д.).

    • П. бялізну.
    • П. бочку.

  2. Хвастаць венікам (у лазні, каб выклікаць пот).

  3. Варыць у закрытай пасудзіне пры дапамозе пары.

    • П. гарох.

  4. Вельмі цёпла апранаць (разм.).

    • Што ты парыш дзіця ў гэтым паліто.

  5. Кіпяціць (пра малако).

  6. безас. Пра вельмі гарачае вільготнае надвор’е.

    • Увесь дзень парыла.

◊

  • Парыць зямлю або косці (разм.) — не жыць, ляжаць у магіле.

|| зак. папарыць, ✂.

|| звар. парыцца, ✂.

|| наз. паранне, ✂ і парка, ✂.

парэз, ✂, м.

Парэзанае месца.

  • П. на руцэ.

парэзаць, ✂; зак.

  1. Параніць чым-н. вострым.

    • П. руку.

  2. што і чаго. Нарэзаць у якой-н. колькасці, разрэзаць на часткі.

    • П. дроў.

  3. Зарэзаць у якой-н. колькасці.

    • П. гусей.

|| звар. парэзацца, ✂.

парэй, ✂, м.

Род цыбульнай расліны, прыгоднай для яды.

  • Цыбуля-п.