Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

зачапіць, ; зак.

  1. Захапіць, паддзець, каб прыцягнуць да сябе або злучыць з чым-н.

    • З. вядро на крук.
    • З. бервяно бусаком.
  2. Выпадкова закрануць пры руху.

    • З. воссю за вугал.
  3. перан. Усхваляваць, абудзіць якое-н. пачуццё; зняважыць чые-н. пачуцці.

    • З. за жывое.
    • З. самалюбства.
  4. Пачаць гаворку з кім-н., сказаць каму-н. што-н. і закрануць у размове што-н.

    • Я не рада, што яе зачапіла.
    • З. дзяўчыну ў гаворцы.

|| незак. зачэпліваць, .

зачараванне, , н.

Чароўная сіла каго-, чаго-н., а таксама стан таго, хто адчувае на сабе такую сілу.

  • Навакольная прыгажосць выклікае з.

зачараваць, ; зак.

  1. Паводле забабонных уяўленняў: чарамі, магічнымі словамі падпарадкаваць сабе, заваражыць.

  2. перан. Зрабіць захапляючае ўражанне.

    • Артыстка зачаравала сваім голасам.

|| незак. зачароўваць, .

зачарнець, ; зак.

Пачаць чарнець (у 2 знач.).

  • На полі зачарнела ралля.

зачарсцвелы, .

  1. Які стаў чэрствым, зацвярдзеў.

    • З. кавалак хлеба.
  2. перан. Бяздушны, нячулы.

    • Зачарсцвелая натура.

|| наз. зачарсцвеласць, .

зачарціць, ; зак.

Пакрыць рысамі, чарцяжом.

  • З. ліст паперы.

|| незак. зачэрчваць, .

зачасаць1, ; зак.

Прычэсваючы, прыгладзіць (валасы) у адным напрамку.

  • З зачасанымі валасамі.

|| незак. зачэсваць, .

зачасаць2, ; зак.

Чэшучы тапаром, рабіць вузейшым, вастрэйшым з аднаго боку.

  • З. кол.

зачасціць, ; зак. (разм.).

  1. Пачаць рабіць што-н. часта.

    • З. у госці.
    • Дзе не любяць — не гасці, а дзе любяць — не часці (прыказка).
  2. Паліцца частымі кроплямі.

    • Дождж зачасціў.

зачатак, , м.

  1. Тое, што і зародак.

  2. Адміраючы астатак недаразвітага органа ў арганізме, рудымент (спец.).

  3. звычайна мн., перан. Пачатак, першае праяўленне чаго-н.

    • Зачаткі новых адносін.

|| прым. зачаткавы, .