Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Прадмова ∙ Скарачэнні ∙ Кніга ў PDF/DjVu
абвгдеёжзійклмнопрстуфхцчшэюя
авеілмнорстушэюя’
абвгдёзійклмнпрстуўфхцчшэюя

канвенцыяна́льны

(лац. conventionalis = які грунтуецца на ўмове)

умоўны, прыняты.

канверге́нты

(лац. convergens, -ntis = які збліжаецца)

элементы адной або некалькіх моў, якія збліжаюцца ў працэсе іх гістарычнага развіцця; мовы, якія збліжаюцца ў выніку непасрэднага ўзаемадзеяння.

канверге́нцыя

(с.-лац. convergentio)

1) біял. супадзенне якіх-н. уласцівасцей у няроднасных арганізмаў у выніку іх прыстасавання да аднолькавых умоў існавання (параўн. дывергенцыя 1);

2) анат. сыходжанне зрокавых восей вачэй на блізкім прадмеце пры яго разгляданні (параўн. дывергенцыя 2);

3) лінгв. прыпадабненне элементаў адной або некалькіх моў (параўн. дывергенцыя 3);

4) узнікненне ў розных месцах незалежна адна ад другой падобных або аднолькавых культурных з’яў пад уздзеяннем агульных законаў грамадскага развіцця.

канверсава́ць

(фр. converser, ад лац. conversio = змяненне)

падвяргаць канверсіі.

канве́рсія

(лац. conversio = ператварэнне, змяненне)

1) перавод прамысловасці і іншых галін эканомікі з вытворчасці ваеннай прадукцыі на вытворчасць грамадзянскай і наадварот;

2) абмен адной валюты​1 3 на другую па пэўнаму валютнаму курсу;

3) змяненне ўмоў выпушчанай раней дзяржаўнай пазыкі, напр. тэрміну яе пагашэння;

4) фіз. вылет электрона з атама пры перадачы яму лішняй энергіі атамнага ядра;

5) лінгв. утаарэнне новага слова ў выніку пераходу дадзенай асновы ў іншую парадыгму скланення.

канве́рт

(рус. конверт, ад фр. couvert)

1) пакет з паперы для перасылкі пісьма па пошце;

2) коўдра для грудных дзяцей, пашытая ў форме пакета.

канве́ртар

(англ. converter, ад лац. convertere = змяняць, ператвараць)

апарат для атрымання сталі (бесемеру) з вадкага чыгуну шляхам прадзімання яго паветрам або кіслародам, а таксама чарнавой медзі прадзіманнем паветра праз штэйн.

канверці́н

(ад лац. convertere = змяняць, ператвараць)

фермент, які прымае ўдзел ва ўтварэнні актыўнага тромбапласціну, неабходнага для згусання крыві.

канверціпла́н

(ад лац. convertere = змяняць, ператаараць + -план)

самалёт, які ў палёце ператвараецца з апарата вертыкальнага ўзлёту і пасадкі ў апарат гарызантальнага палёту, аб’ядноўваючы ўласцівасці верталёта і самалёта.

канверці́раваць

(лац. convertere = змяняць, ператвараць)

1) ажыццяўляць канверсію;

2) прадзімаць у канвертары чыгун або штэйн.