Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

замова, , ж.

Паводле забабонных уяўленняў: магічныя словы, якія валодаюць чароўнай або гаючай сілай.

  • З. ад хваробы.

|| прым. замоўны, .

  • Замоўныя словы.

замовіць, ; зак.

  1. Пахадайнічаць (за каго-, што-н.).

    • З. слова.
  2. Аказаць уздзеянне замовай.

|| незак. замаўляць, .

заможны, .

Матэрыяльна добра забяспечаны, багаты.

  • Заможнае жыццё.

|| наз. заможнасць, .

замок, , м.

  1. Прыстасаванне для запірання чаго-н. на ключ.

    • Дзвярны з.
    • Заперці дзверы на з.
    • За сямю (дзесяццю) замкамі (перан. старанна схаваны).
    • На замку (запёрта).
    • Граніца на замку (перан. надзейна абаронена).
  2. Затвор агнястрэльнай зброі.

    • З. гарматы.
  3. Спосаб змацавання частак драўляных канструкцый (спец.).

  4. Верхняя злучальная частка аркі, скляпення (спец.).

|| прым. замковы, і замочны, .

замокнуць, ; зак.

  1. Стаць мокрым, намокнуць.

    • Сена замокла.
    • Запалкі замоклі.
  2. Набрыняўшы ад вільгаці, перастаць цячы.

    • Бочка замокла.

|| незак. замакаць, .

заморак, , м. (разм.).

Кволая, фізічна недаразвітая істота.

заморскі, (уст.).

  1. Які знаходзіцца за морам, за граніцай або прывезены адтуль.

    • Заморскія краіны.
  2. Пра гандаль: які вядзецца з заграніцай.

    • З. гандаль.

замотваць, ; незак.

Тое, што і матаць (у 1 знач.).

замоўкнуць, ; зак.

Перастаць гаварыць (або перапісвацца) з кім-н. і заціхнуць.

  • Гаварыў-гаварыў і раптам замоўк.
  • Кулямёт замоўк.

|| незак. замаўкаць, .

замуж

  1. прысл. У выразах:

    • пайсці (выйсці, зайсці) замуж за каго — стаць чыёй-н. жонкай;

    • выдаць (аддаць) замуж за каго — садзейнічаць уступленню ў шлюб жанчыны;

    • браць (узяць) замуж — жаніцца (ажаніцца) з кім-н.

  2. замуж, -у, м. Замужжа, шлюб.

    • Няўдалы з. быў у яе.