Verbum

садзейнічаць, ✂; незак.

Аказваць садзейнічанне, спрыяць.

• С. поспеху.

|| зак. пасадзейнічаць, ✂.

садзіць, ✂ і саджаць, ✂, незак.

1. Запрашаць або прымушаць заняць якое-н. месца.

   • С. дзяцей у зале.
   • С. пасажыраў на параход.
   • С. авіялайнер (прызямляць, весці на пасадку).

2. Змяшчаць куды-н., прымушаючы што-н. рабіць, або знаходзіцца ў якім-н. стане.

   • С. каго-н. за станок.
   • С. у астрог.
   • С. квактуху.
   • С. на дыету.

3. Закопваць у зямлю або сеяць з мэтай вырошчвання.

   • С. бульбу.
   • С. сад.

4. Ставіць у гарачую печ, сушню для выпякання, сушэння.

   • С. пірагі ў печ.

5. Усоўваць, змяшчаць што-н. куды-н.

   • С. руку ў цеста.
   • С. картку за рамку (разм.).

6. Ужыв. для ўтварэння якога-н. энергічнага дзеяння (разм.).

   • С. калом па плоце.
   • С. з ружжа (страляць).
   • З коміна садзіў чорны дым (валіў густымі клубамі).

7. Глыбока ўвязнуўшы ў што-н. гразкае, даць завязнуць, засесці.

   • С. калёсы ў гразь.

8. Наносіць, прымацоўваць што-н. на якую-н. паверхню (разм.).

   • С. плямы.
   • С. латкі на штаны.

9. Марна траціць, расходаваць (разм.).

   • Няма чаго напрасна с. грошы.

◊

• На пасад садзіць — 1) рыхтаваць месца і садзіць на вяселлі на покуце — пачэсным месцы; 2) аддаваць замуж.

• Пасад садзіць — рассцілаць снапы на таку ў два рады, каласы да каласоў для абмалоту.

• Садзіць нос куды, у што (разм. неадабр.) — умешвацца не ў сваю справу.

|| зак. пасадзіць, ✂.

|| наз. пасадка, ✂.

садзьмуць, ✂; зак.

Сагнаць, скінуць з паверхні чаго-н. струменем, павевам ветру.

• С. пыл з тэлевізара.
• Як ветрам садзьмула (знік імгненна).

садніць, ✂; безас.; незак. (разм.).

Пра шчымлівы, пякучы боль (пры раненні, апёку, раздражненні скуры і пад.).

• Нага с.

садок, ✂, м.

Памяшканне (клетка, вадаём і пад.) для развядзення і трымання жывёл.

• Гусіны с.
• С. для рыбы.

|| прым. садковы, ✂.

• Садковая рыба.

садом, ✂, м. (разм.).

Неразбярыха, сумятня, крык.

• У хаце цэлы вечар с.

◊

• Садом і гамора (кніжн.) — поўны беспарадак, хаос [ад назваў гарадоў, якія, паводле біблейскай легенды, былі разбураны богам за грахі жыхароў].

садоўнік, ✂, м.

Працаўнік па догляду саду і вырошчванню садовых раслін.

|| ж. садоўніца, ✂.

|| прым. садоўніцкі, ✂.

садоўніцтва, ✂, н.

1. Занятак садоўніка, майстэрства даглядаць сад.

2. Развядзенне садовых раслін як галіна сельскай гаспадаркі.

|| прым. садоўніцкі, ✂.

садрацца, ✂; зак.

1. Аддзяліцца ад паверхні.

   • На пальцы садралася скура.

2. Стаць непрыгодным ад доўгага ўжывання (пра венік, шчотку і пад.).

|| незак. здзірацца, ✂.

садружнасць, ✂, ж.

1. Узаемная дружба, сяброўскае яднанне.

   • С. народаў.
   • Салдацкая с.

2. Аб’яднанне каго-, чаго-н. на аснове дружбы.

   • С. пісьменнікаў брацкіх рэспублік.

3. Дзяржаўнае аб’яднанне.

   • Садружнасць Незалежных Дзяржаў (СНД).