Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

пацець, ; незак.

  1. Пакрывацца потам.

    • П. ад гарачыні.
  2. Пакрывацца вільготным налётам.

    • Сцяна пацее ад вільгаці.
  3. перан. Працаваць над чым-н. доўга, упарта (разм.).

    • П. над праектам.

|| зак. спацець, , упацець, , запацець, і адпацець, .

пацешны, .

Смешны, забаўны.

  • Пацешнае дзіця.
  • Пацешна (прысл.) капіраваць каго-н.

пацёртасць, , ж.

  1. гл. пацёрты.

  2. Пашкоджанне, раздражненне якой-н. часткі цела ад трэння.

    • Пацёртасці на шыі каня.

пацёрты, .

  1. Паношаны, са слядамі доўгага карыстання.

    • Пацёртае паліто.
  2. перан. Пра твар, выгляд: змардаваны, нездаровы і нясвежы (разм.).

    • У цябе п. выгляд.

|| наз. пацёртасць, .

пацікавіцца, ; зак.

Праявіць цікавасць да каго-, чаго-н.

  • П. поспехамі знаёмага.
  • Ён пацікавіўся, як мы жывём.

паціраць, ; незак.

Церці злёгку, час ад часу.

  • П. лоб.
  • П. рукі (таксама перан. адчуваць задавальненне, нядобрую радасць з прычыны чаго-н.; разм.).

паціснуцца, ; зак.

  1. Пасунуўшыся, сесці або стаць цясней.

    • Мы паціснуліся, каб села пажылая жанчына.
  2. Пайсці, ціснучыся, пераадольваючы перашкоды.

    • П. з рэчамі да выхаду.

паціснуць, ; зак.

  1. Злёгку сціснуць.

    • П. руку каму-н. (у знак прывітання).
    • П. плячамі (у знак неразумення, здзіўлення крыху прыпадняць плечы).
  2. што і на што. Налегчы цяжарам; націснуць.

    • П. кнопку званка.
    • П. на дзверы плячом.
  3. Увабрацца ў сілу, памацнець.

    • К. вечару паціснуў мароз.

|| незак. паціскаць, .

|| наз. поціск, .

паціху, прысл.

  1. Нягучна, ціха; злёгку, асцярожна, стараючыся не рабіць шуму.

    • Гутарыць п.
    • П. шумеў бор.
    • П. прайсці ў суседні пакой.
  2. Павольна, не спяшаючыся; мала-памалу.

    • Хадзіць п.
    • Мы самі п. ўсё тут зробім.

пацук, , м.

Шкодны грызун сямейства мышападобных з доўгім хвастом.

|| прым. пацучыны, .