Verbum

га́вань, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.

Прыбярэжная частка воднай прасторы, укрытая ад ветру, хваляў і цячэнняў месца стаянкі суднаў.

Ціхая г.

|| прым. га́ванскі, -ая, -ае.

гаваркі́, -а́я, -о́е.

Схільны да размоў, ахвочы пагаварыць.

Г. сусед.

гаварлі́вы, -ая, -ае.

Тое, што і гаваркі.

|| наз. гаварлі́васць, -і, ж.

гавару́н, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м. (разм.).

Чалавек, які любіць многа гаварыць.

|| ж. гавару́ха, -і, ДМ -ру́се, мн. -і, -ру́х.

гавары́льня, -і, ж. (разм., неадабр.).

Пасяджэнне ці сход, дзе замест справы займаюцца пустымі размовамі.

гавары́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -во́рыцца; незак.

Выказвацца, расказвацца, паведамляцца, вымаўляцца, выгаворвацца.

На сходзе многа гаварылася пра дысцыпліну.

Сёння дрэнна гаварылася.

◊

Як гаворыцца — як прынята гаварыць.

гавары́ць, -вару́, -во́рыш, -во́рыць; -во́раны; незак.

1. Валодаць вуснай мовай, валодаць якой-н. мовай, вымаўляць словы.

Дзіця яшчэ мала гаворыць.

Г. па-іспанску.

Манера г.

2. што і без дап. Выражаць думкі, паведамляць.

Г. праўду.

Г. павольна.

Газета гаворыць пра дасягненні беларускіх ільнаводаў.

3. аб кім-чым. Выказваць думку, меркаванне, абмяркоўваць што-н.

Аб поспехах айчыннай касманаўтыкі гаворыць уся краіна.

4. з кім. Весці гутарку, размаўляць.

Г. з табою немагчыма.

5. перан., пра што, аб чым і за што. Сведчыць, паказваць на што-н.

Гэты выпадак гаворыць пра многае.

Гэта гаворыць само за сябе.

6. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан., у кім. Праяўляцца ў чыіх-н. паводзінах, словах і пад.

У ім гаворыць сумленне.

◊

Гаварыць на розных мовах — не разумець адзін аднаго.

|| зак. сказа́ць, скажу́, ска́жаш, ска́жа; скажы́; ска́заны (да 2 і 3 знач.).

|| наз. гаварэ́нне, -я, н. (да 1—4 знач.).

гаве́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

У веруючых: пасціць і хадзіць у царкву, рыхтуючыся да споведзі і прычасця.

|| наз. гаве́нне, -я, н.

гаво́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

1. Дзелавая ці сардэчная размова; словы, выказванне аднаго з суразмоўцаў.

Г. ў іх не ладзілася.

Пра што ідзе г.?

2. Чуткі, пагалоска.

Пайшла нядобрая г. па вёсцы.

3. Мясцовая разнавіднасць тэрытарыяльнага дыялекту.

Чэрвеньская г.

Гаворкі Маладзечаншчыны.

4. Мова як сродак зносін паміж людзьмі (звычайна пра вусную гутарковую мову).

Госці з Кіева добра разумелі беларускую гаворку.

◊

Пустая гаворка — непатрэбная, бескарысная размова; балбатня.

гаво́т, -а, М -во́це, м.

Старадаўні французскі танец, а таксама музыка да гэтага танца.