Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

газ¹, -у, мн. га́зы, -аў, м.

1. Рэчыва, малекулы якога не звязаны паміж сабой і якое здольна распаўсюджвацца па ўсёй даступнай яму прасторы, раўнамерна яе запаўняючы.

Кісларод — гэта г.

2. Газападобнае паліва, а таксама абагравальныя, асвятляльныя прыборы, якія працуюць на такім паліве.

Кватэра з газам.

Выключыць г.

3. мн. Газападобныя страўнікавыя выдзяленні.

4. звычайна мн. Баявыя атрутныя газападобныя рэчывы.

Даць газ(у) (разм.) — паскорыць рух, павялічыць паступленне гаручага.

На поўным газе — на самай вялікай скорасці.

|| прым. га́завы, -ая, -ае (да 1, 2 і 4 знач.).

Газавая пліта.

Газавая атака (з прымяненнем атрутных газаў). Г. рухавік.

газ², -у, м.

Шаўковая празрыстая тканіна.

|| прым. га́завы, -ая, -ае.

Газавая хустачка.

га́за, -ы, ж.

Гаручая вадкасць, якая атрымліваецца пры перапрацоўцы нафты.

|| прым. га́завы, -ая, -ае.

Газавая бочка.

Газавая лямпа.

газа...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. газ¹, газавы, напр.: газаабмен, газаасвятленне, газаапаратура, газапаглынальнік, газасховішча, газаўтварэнне.

газава́т, -у, Ма́це, м.

У мусульман: завешчаная Каранам свяшчэнная вайна супраць іншаверцаў для пашырэння ісламу.

газава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; незак. (разм.).

Павялічваць скорасць машыны, самалёта і пад.

|| аднакр. газану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

газаві́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Работнік па газіфікацыі і абслугоўванні газавых установак.

газагенера́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.

Апарат для ператварэння цвёрдага паліва ў гаручы газ.

|| прым. газагенера́тарны, -ая, -ае.

газалі́н, -у, м.

Вадкі прадукт перагонкі нафты; недаачышчаны бензін.

|| прым. газалі́навы, -ая, -ае.

газаме́р, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).

Прыбор для вызначэння колькасці зрасходаванага газу¹, які праходзіць цераз газапраходную трубу.

|| прым. газаме́рны, -ая, -ае.