Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

гад, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. звычайна мн. Жывёла сямейства паўзуноў (змяя, гадзюка і пад.).

2. перан. Агідны чалавек, гадзіна (у 2 знач.; пагард.).

Фашысцкія гады.

|| прым. га́дскі, -ая, -ае (да 2 знач.).

гадава́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Месца для развядзення і вырошчвання раслін або жывёл.

Г. фруктовых дрэў.

|| прым. гадава́льніцкі, -ая, -ае.

Гадавальніцкая гаспадарка.

гадава́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м., каго-чаго або чый.

Той, хто выхаваны, вывучаны кім-, чым-н.

Г. кансерваторыі.

|| ж. гадава́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.

гадава́ць, -ду́ю, -ду́еш, -ду́е; -ду́й; -дава́ны; незак., каго-што.

1. Даглядаючы, выхоўваючы, забяспечыць рост, развіццё каго-н.

Г. дзяцей.

Г. цяля.

2. Адрошчваць (валасы, ногці і пад.).

Г. бараду.

|| наз. гадава́нне, -я, н. і гадо́ўля, -і, ж. (да 1 знач.).

Конь сваёй гадоўлі.

гадаві́на, -ы, мн. -ы, -ві́н, ж.

Каляндарная дата, дзень, у які спаўняецца яшчэ адзін год з часу якой-н. падзеі.

Г. перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне.

гадавы́ гл. год.

га́дасць, -і, мн. -і, -ей, ж. (разм.).

1. Прадмет, які выклікае непрыемнае, агіднае пачуццё.

Выкінь гэту г.

2. Агідны, нізкі ўчынак; брыдкія словы.

Рабіць гадасці.

Гаварыць гадасці.

гадаўё, -я́, н., зб.

1. Гадзюкі, гады (у 1 знач.).

У балоце многа гадаўя.

2. Пра людзей, дзеянні і ўчынкі якіх выклікаюць агіду, асуджэнне (разм., лаянк.).

га́даўка, -і, ДМ -даўцы, мн. -і, -давак, ж. (разм., пагард.).

Пра жанчыну, учынкі якой выклікаюць агіду, асуджэнне.

гада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. Варажыць, даведвацца пра будучае або мінулае па картах ці па якіх-н. прыметах.

Г. на картах.

2. Меркаваць, выказваць здагадкі.

Г. пра твой намер.

Не думала, не гадала (зусім не дапускала думкі).

|| зак. пагада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 знач.).

|| наз. гада́нне, -я, н.