Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

апа́сці, -аду́, -адзе́ш, -адзе́; -адзём, -адзяце́, -аду́ць; -адзі́; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Асыпацца, адваліцца (з дрэў, кустоў).

Лісце ўсё апала.

2. Паменшыцца ў аб’ёме, панізіцца ўзроўнем, спасці.

Вада за ноч на рацэ апала.

Чалавек схуднеў, шчокі апалі.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Апусціцца, упасці, звіснуць.

Пасмы валасоў апалі на лоб.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Асесці, пакрыць якую-н. паверхню.

Апалі росы на лугах.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Прыйсці, апусціцца.

Ціхі вечар апаў на зямлю.

6. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Пагоршыцца, сапсавацца.

Апаў настрой.

7. перан. Знікнуць, прапасці.

Няхай смутак ападзе!

|| незак. апада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. апа́д, -у, М -дзе, м.

апаты́т, -у, Мы́це, м.

Мінерал, з якога вырабляюць фасфатныя ўгнаенні.

|| прым. апаты́тавы, -ая, -ае.

Апатытавая руда.

апаты́чны, -ая, -ае.

Схільны да апатыі, поўны апатыі, абыякавы.

А. чалавек.

|| наз. апаты́чнасць, -і, ж.

апа́тыя, -і, ж.

Стан душэўнай абыякавасці, раўнадушнасці да ўсяго.

|| прым. апаты́чны, -ая, -ае.

апаўдні́ і апаўдня́, прысл.

У сярэдзіне дня.

А. пачаўся дождж.

апаўзці́, -зу́, -зе́ш, -зе́; -зём, -зяце́, -зу́ць; апо́ўз, апаўзла́, -ло́; -зі́; зак.

1. Спаўзці ўніз (ад цяжару), асесці.

Апаўзла зямля на беразе ракі.

2. Тое, што і абпаўзці.

|| незак. апаўза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і апо́ўзваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. апаўза́нне, -я, н.

апаўно́чы, тое, што і апоўначы.

апафео́з, -у, м.

1. Праслаўленне, узвелічэнне каго-, чаго-н. (кніжн.).

2. Урачыстая, заключная масавая сцэна некаторых тэатральных спектакляў (спец.).

|| прым. апафео́зны, -ая, -ае.

апашле́нне гл. апошліць.

апашле́ць гл. пашлець.