паласну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак., каго-што (разм.).
Ударыць чым-н. доўгім, вузкім, што звычайна пакідае след у выглядзе вузкай паласы.
П. нагайкай па спіне.
П. нажом.
П. з аўтамата (перан.). Яе словы паласнулі па сэрцы (перан.).
пала́та¹, -ы, ДМ -ла́це, мн. -ы, -ла́т, ж.
1. Вялікі, пышна аздоблены будынак, памяшканне (уст).
Княжацкія палаты.
2. Асобны пакой у бальніцы, лячэбнай установе.
Шпітальная п.
|| прым. пала́тны, -ая, -ае (да 2 знач.).
пала́та², -ы, ДМ -ла́це, мн. -ы, -ла́т, ж.
1. Назва прадстаўнічых устаноў у некаторых краінах.
Народная п.
Ніжняя п. (першая заканадаўчая інстанцыя). Верхняя п. (вышэйшая заканадаўчая інстанцыя). П. абшчын і п. лордаў (ніжняя і верхняя палаты англійскага парламента).
2. Назва некаторых дзяржаўных устаноў.
Кніжная п.
П. мер і вагі.
пала́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
1. Часовае памяшканне з нацягнутай на каркас тканіны, скуры.
Раскінуць палаткі.
2. Лёгкая пабудова з прылаўкам для дробнага гандлю.
Хлебная п.
|| прым. пала́тачны, -ая, -ае і пала́ткавы, -ая, -ае.
Палатачны гарадок (часовы пасёлак з палатак).
пала́ткі, -так.
Насціл з дошак паміж печчу і сцяной у сялянскай хаце, які рабіўся на высокім узроўні ад падлогі.
палатно́, -а́, мн. -ло́тны, -аў, -лацён і -ло́цен, н.
1. Гладкая льняная тканіна асобага перапляцення.
Кужэльнае, зрэбнае п.
Віскознае п. (віскозная тканіна такога перапляцення). Збялець як п. (стаць вельмі бледным).
2. Паласа, стужка ў механізме.
П. транспарцёра.
3. Карціна (звычайна на матэрыі асобага перапляцення).
Выстаўка лепшых палотнаў беларускіх мастакоў.
Шырокае гістарычнае п. (перан.: пра літаратурны твор, які апісвае гістарычныя падзеі).
4. Дарожны насып, аснова для верхняга пакрыцця дарогі (спец.).
П. чыгункі.
5. Плоская тонкая частка чаго-н. (спец.).
П. касы.
П. пілы.
|| прым. палатня́ны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Палатняная кашуля (з палатна). Палатняная вытворчасць.
Палатнянае перапляценне (з роўным чаргаваннем нітак асновы і ўтку).
палахлі́вы, -ая, -ае.
Які лёгка палохаецца, усяго баіцца; які выражае спалох.
П. позірк.
Палахліва (прысл.) азірацца.
Палахлівыя цені (перан.; мітуслівыя, дрыготкія).
|| наз. палахлі́васць, -і, ж.
пала́ц, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Вялікі і пышны будынак, які звычайна выдзяляецца сваёй архітэктурай.
2. Такі будынак, які з’яўляецца месцазнаходжаннем манарха і яго сям’і.
Царскі п.
3. з Р. У складзе назваў некаторых будынкаў шырокага грамадскага прызначэння.
П. піянераў.
П. спорту.
|| прым. пала́цавы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
палацёр, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Работнік, які націрае паркетныя падлогі.
2. Бытавая машына для націрання паркетнай падлогі.
Электрычны п.
|| прым. палацёрскі, -ая, -ае (да 1 знач.) і палацёрны, -ая, -ае (да 2 знач.).