Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

пажава́ць, -жую́, -жуе́ш, -жуе́; -жуём, -жуяце́, -жую́ць; -жу́й; -жава́ны; зак., што.

Патрымаць у роце, разжоўваючы.

Пажуй і выплюнь.

П. сківіцамі (зрабіць жавальныя рухі сківіцамі).

пажада́на, безас., у знач. вык., з інф. і злуч. «каб» (кніжн.).

Мэтазгодна, неабходна.

П. асобныя часткі паэмы вывучыць на памяць.

П., каб усё там абышлося добра.

пажада́ны, -ая, -ае.

1. Такі, які патрэбны, які адпавядае патрабаванням.

Пажаданыя вынікі.

П. кірунак падзей.

2. Такі, якога чакаюць, жаданы.

Пажаданыя наведвальнікі.

Пажаданая вестка.

пажада́ць гл. жадаць.

пажа́ліцца гл. жаліцца.

пажані́цца, -жэ́німся, -жэ́ніцеся, -жэ́няцца, -жаніцеся; зак., з кім і без дап.

1. гл. жаніцца.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Ажаніцца — пра ўсіх, многіх.

Моладзь пажэніцца.

Сыны ўжо пажаніліся.

пажані́ць, -жаню́, -жэ́ніш, -жэ́ніць; зак., каго (што) і каго з кім.

1. Паяднаць шлюбам, уладзіць чый-н. шлюб.

Думаем п. гэту пару.

2. Ажаніць усіх, многіх.

П. сыноў.

пажа́р, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Агонь, які ахоплівае і знішчае ўсё, што можа гарэць.

Лясны п.

Не на п. (выраз, які ўжыв. ў знач.: няма куды спяшацца; разм.).

2. перан., чаго. Ужыв. ў некаторых выразах для абазначэння падзей, якія бурна развіваюцца, праяўляюцца (высок.).

П. вайны.

П. рэвалюцыі.

Як на пажар — вельмі хутка (бегчы, імчацца); спяшацца.

|| прым. пажа́рны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Пажарная машына.

пажа́рнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Тое, што і пажарны (у 2 знач.).

пажа́рны, -ая, -ае.

1. гл. пажар.

2. у знач. наз. пажа́рны, -ага, мн. -ыя, -ых, м. Работнік пажарнай каманды.

Пажарныя былі ў касках.

На ўсякі пажарны выпадак (разм., жарт.) — на ўсякі выпадак.

У пажарным парадку (разм.) — з паспешнасцю, даволі хутка.