Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

пат¹, -а, М па́це, мн. -ы, -аў, м.

Становішча ў шахматнай гульні, калі адзін з ігракоў не можа зрабіць ходу, не падставіўшы пад удар свайго караля; партыя лічыцца нічыёй.

|| прым. па́тавы, -ая, -ае.

Патавая сітуацыя (таксама перан.: бязвыхаднае становішча).

пат², -у, М па́це, м.

Род мармеладу.

Абрыкосавы п.

патаге́нны, -ая, -ае (спец.).

Тое, што і хваробатворны.

|| наз. патаге́ннасць, -і, ж.

патаго́нны, -ая, -ае.

1. Які выклікае пот.

Прапісаць патагоннае (наз.).

2. перан. Які вымотвае ўсе сілы, эксплуататарскі.

Патагонная сістэма.

патае́мны, -ая, -ае.

1. Скрыты ад іншых; сакрэтны.

Патаемнае месца.

Патаемная размова.

2. Загадкавы, таямнічы.

У іх дзеяннях было нешта патаемнае.

|| наз. патае́мнасць, -і, ж.

патайны́, -а́я, -о́е.

1. Сакрэтны паводле сваёй будовы, скрыты.

П. замок.

П. ход.

2. Загадкавы, сакрэтны.

Патайныя людзі.

па́така, -і, ДМ -тацы, ж.

Густое салодкае рэчыва, якое атрымліваецца з крухмалу.

Бурачная п.

|| прым. па́тачны, -ая, -ае.

патака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., каму ў чым або чаму (разм.).

Тое, што і патураць.

П. дзецям у свавольствах або свавольствам дзяцей.

|| наз. пата́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

Не даваць патачкі каму-н.

паталагі́чны, -ая, -ае.

1. гл. паталогія.

2. Хваравіта-ненармальны, рэзка адхілены ад нормы (кніжн.).

Паталагічная з’ява.

патало́гія, -і, ж.

1. Навука аб хваробных працэсах, адхіленнях ад нормы ў арганізме.

2. Хваравітае адхіленне ад нормы.

|| прым. паталагі́чны, -ая, -ае.

Паталагічная анатомія (раздзел медыцыны, які вывучае хваробныя змены ў арганізме шляхам анатаміравання трупаў, даследавання выдаленых пры аперацыі органаў і тканак).