Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

пага́ны, -ая, -ае.

1. Які нельга есці з прычыны ядавітасці, нечыстаты.

П. грыб.

2. Прызначаны для смецця, нечыстот.

Паганае вядро.

3. Мярзотны, подлы чалавек.

П. чалавек.

П. настрой.

4. Злы, куслівы (пра сабаку).

5. Язычніцкі (уст.).

Паганыя ідалы.

Паганыя вочы (разм.) — шкодныя вочы.

паганя́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж. (разм.).

Тое, чым паганяюць.

Не кіем дык палкай — адной паганялкай (з нар.).

паганя́ты, -ага, мн. -ыя, -ых, м.

1. Той, хто паганяе запрэжаных жывёл, возчык.

2. Той, хто падганяе на працы, наглядчык.

Паганятыя з бізунамі стаялі ў кожнага над каркам.

паганя́ць¹, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак., каго.

Панукваць, падсцёбваць.

П. каня пугай.

паганя́ць², -я́ю, -я́еш, -я́е; -я́ны; зак.

1. каго-што. На працягу якога-н. часу прымусіць бегчы, лятаць (разм.).

П. галубоў.

Пойдзем, паганяем мяч.

2. што. Акучваць некаторы час (разм.).

За гадзіну паганяў бульбу.

пагарачы́цца, -чу́ся, -чы́шся, -чы́цца; -чы́мся, -чыце́ся, -ча́цца; зак.

1. Праявіць гарачнасць, раздражнёнасць.

Дарэмна я пагарачыўся.

2. Праявіць паспешнасць.

Пагарачылася, паехала туды, а потым шкадавала.

пага́рда, -ы, ДМ -дзе, ж.

Ганарыстасць, адсутнасць павагі да каго-, чаго-н.

Ён амаль да кожнага ставіцца з пагардай.

пагарджа́льны, -ая, -ае.

Тое, што і пагардлівы.

|| наз. пагарджа́льнасць, -і, ж.

пагарджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., кім-чым.

Адносіцца да каго-, чаго-н. з пагардай, халатнасцю, не захоўваць.

П. тэхнікай бяспекі.

|| наз. пагарджа́нне, -я, н.

пага́рдлівы, -ая, -ае.

Які адносіцца да каго-, чаго-н. з пагардай або выражае, утрымлівае ў сабе пагарду да каго-, чаго-н.

Пагардлівыя адносіны.

Пагардлівыя словы.

|| наз. пага́рдлівасць, -і, ж.